275 (25)

275

O perspektywach rozwoju badań Języka artystycznego

W podsumowaniu analizy ilościowej wybranego materiału słownikowego Kura-szkicwicz pisze: „Przedstawiono tu obliczenia: 1) narastania słownictwa w kolejnych częściach kilku dużych tekstów polskich, 2) wskaźnika k stosunku haseł do wyrazów w różnych partiach tekstu, 3) zagęszczenia w tekście wyrazów od 100 najczęściej powtarzanych haseł, 4) iloczynu Zipfa rf z frekwencyjnych list haseł”⁴⁴. Porównanie wyników tego rodzaju badań różnych tekstów „pokazuje — zdaniem Kuraszkiewicza - wymiernie w liczbach różnice między systemami słownikowymi poszczególnych dzieł”⁴⁵.

Ruszkowski na podstawie przeprowadzonych badań stwierdza, że utwory Gombrowicza nie są jednolite pod względem stylistyczno-składniowym⁴⁴, i dalej informuje, I że

na tle całej twórczości wyróżniają się trzy utwory: Trans-Atlantyk, powieść o największej „nadwyżce” stylistycznej. Opętani — tekst nie zawierający prawie wcale charakterystycznych dla Gombrowicza zabiegów językowych, a przez to osobliwy, i Dziennik, o którego odrębności stylistycznej decyduje odrębność gatunkowa⁴⁷.

W twórczości pisarza — stwierdza Ruszkowski — „porządek rzeczywistości" nakłada się na „porządek języka”, następuje kumulacja wzajemnego wpływu — wypowiedź językowa modyfikuje obraz świata, jednocześnie reguły języka pod naciskiem rzeczywistości,.liberalizują się”⁴⁸.

| W publikacji dotyczącej składniowych wyznaczników ramy delimitacyjnej współczesnych powieści i opowiadań Mikołajczak pisze m.in.: „Tak więc we współczesnych powieściach i opowiadaniach zdecydowanie dominują utwoiy o konstrukcji otwartej. Utwory z wyraźną formułą ramową są stosunkowo nieliczne”⁴⁹.

Publikacji dotyczących omawianego nurtu badawczego jest już dużo⁵⁰. Należy przypuszczać, że nurt ten będzie się rozwijał. Daje on dobre wyniki.

Trzeba by jeszcze rozszerzyć badania stylometryczne.

Wypada w końcu podkreślić, że nawet najlepsze metody ilościowe są na terenie językoznawstwa podrzędne (pomocnicze) w stosunku do metod jakościowych.

12. Można widzieć, udoskonalając narzędzia analizy językoznawczej (odnoszącej się do diachronii i syn chroni i), takie dwa podstawowe kierunki obecnych i przyszłych badań języka artystycznego (inaczej: odmiany artystycznej i, w jej obrębie, stylów artystycznych języka ogólnopolskiego): 1) badania cząstkowe materiału językowego, nie wychodzące zasadniczo swoimi wynikami poza językoznawstwo (inaczej: poza

"W. Kuraszkiewicz, Obfitość słownictwa w kilku dużych tekstach polskich („Postylla ”, „Wizerunek", „ Worek Judaszow", „Pan Tadeusz", „Beniowski", „Lalka", „Popioły", „Kwiaty polskie"). „Studia Polonistyczne” I. Poznań 1973, s. 62.

⁴⁵    Ibidem.

⁴⁶    M. Ruszkowski, Składnia prozy Witolda Gombrowicza. Kielce 1993, s. 103.

⁴⁷    Ibidem.

ⁿ Ibidem, a 104.

⁴⁹ S. Mikołajczak, Składniowe wyznaczniki ramy delimitacyjnej współczesnych powieści (i opowiadań). „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza” II (XXII), 1995, s. 56.

“Zob. m.in. Z. Zagórski, O sposobach badania składni i stylu..., op.cit., s. 9-3 2.