284 (7)

W dostępnych danych statystycznych wybory związane ze stylami życia są zazwyczaj identyfikowane przez sposoby spędzania czasu wolnego. Uwzględnia się wtedy wyjazdy urlopowe, rozrywki, oglądanie telewizji, zakupy, jadanie na mieście, kino, teatr, czytelnictwo albo „wydatki na kulturę” (które obejmują m.in. opłacanie abonamentu, zakup książek i czasopism). W badaniach statystycznych możemy też odnaleźć dane dotyczące wąsko pojętej kultury materialnej, w tym zwłaszcza miejsca zamieszkania (dom, kamienica, blok) oraz posiadanego sprzętu - telefonów komórkowych, telewizorów, komputerów (ze zróżnicowaniem na stacjonarne i laptopy), samochodów, zmywarek do naczyń czy pralek automatycznych. Takie dane statystyczne określają nie tyle style życia, ile jego poziom lub jakość, choć z pewnością na przykład zakup kosztownego sprzętu fotograficznego może nam „coś” powiedzieć.

Warto zastanowić się nad tym, co jest ukrytym kontekstem czy wzorcem życia, gdy podkreślamy znaczenie danych dotyczących takich a nie innych praktyk, zwłaszcza że są one często prezentowane i komentowane w mediach. Wyjazdy, sposoby spędzania wolnego czasu czy powszechne posiadanie określonych urządzeń zakładają dużą i w domyśle oczywistą istotność takich wartości, jak mobilność, autonomia, aktywność, obecność w sferze publicznej, dostęp do informacji i komunikowanie się za pomocą „nowych technologii”. Wymienione cechy - mobilność, autonomia, uczestnictwo - zdają się być postrzegane i rozumiane jako wyraz cywilizowania się jednostek przez konsumpcję. Dane ilościowe na temat sposobu spędzania wolnego czasu pozwalają zobaczyć style życia przez wąsko rozumianą hierarchiczność. Słabo, jeśli w ogóle, mogą one pokazać, że hierarchiczność i prestiżowość wyborów ma charakter relacyjny, co oznacza, że prestiż danej praktyki czy wyboru ustala się wobec innych praktyk i wyborów (jedzenie w barze kanapkowym, w barze prowadzonym przez krisznaitów albo lunch z klientami).

Badania ilościowe dotyczące stylów życia posługują się wskaźnikami w taki sposób, jakby pewne praktyki niejako same z siebie były już uczestnictwem w kulturze. Za wyborem określonych wskaźników może kryć się przekonanie, że niektóre z praktyk reprezentują nie tyle kulturę, co kulturę par excelien.ce. Bada się wtedy nie praktyki kulturowe, co raczej praktyki kulturalne (np. uczęszczanie do teatru). Odzwierciedla to pogląd, że istnieją bardziej i mniej godne formy uczestnictwa w kulturze. Warto również zauważyć, że niektóre praktyki są łatwiejsze do identyfikowania i ujmowania w liczby. Chodzi zwłaszcza o to, jak pisze Mateusz Halawa (2010), że badacze skłonni są uprzywilejowywać niektóre praktyki tylko dlatego, że dają się one łatwiej obserwować. Badacze zajmujący się kwestią stylów życia czy uczestnictwa w kulturze wybierają te aktywności, w przypadku których wyraźny jest moment „wchodzenia do kultury”, tymczasem wiele praktyk - jak wystawa fotograficzna widziana na niedzielnym spacerze czy udział w festynie - wiąże się z uczestnictwem nieodnotowywanym przez ludzi

284 Style życia