274

wzrostem temperatury. Istnieją jednak obecnie metody pomiaru oporu (metody mostkowe, kompensacyjne) tak dokładne, że można określić zmianę temperatury z dokładnością do 0,001 stopnia),

e) Zależność temperaturowa siły termoelektromotorycznej termoogniwa wykonanego z dwóch różnych metali (p. ćw. Cechowanie termoogniwa i wyznaczanie za jego pomocą temperatury). Przyrosty siły termoelek-tromotorycznej przypadającej na jeden stopień ogrzania złącza są rzędu 10^-5V/K. Obecnie do pomiaru zależności siły termoelektromotorycznej od temperatury wykorzystuje się właściwości złącz półprzewodnikowych. Przyrosty siły termoelektromotorycznej przypadające na jeden stopień ogrzania złącza są w tym przypadku średnio około 100 razy większe niż dla złącza z metali. Produkowane obecnie na tej podstawie termometry cechują się bardzo dużą różnorodnością, zarówno co do formy, jak i przeznaczenia.

f)    Zależność temperaturowa natężenia promieniowania elektromagnetycznego w poszczególnych przedziałach widmowych. Zależność ta jest omawiana już w szkole średniej (prawo Kirchhoffa, Wiena). Dział metrologii, który opiera się na tej zależności nazywa się pirometrią optyczną. Metody te szczególnie szeroko są wykorzystywane w astronomii, metalurgii i wszędzie tam, gdzie należy znać rozkład natężenia promieniowania źródła w funkcji jego temperatury.

g)    Zależność temperaturowa podatności magnetycznej ciał, szczególnie pa-ramagnetyków. Zależność tę wykorzystuje się przy pomiarach bardzo niskich temperatur (termometria magnetyczna).

Należy, bardzo wyraźnie podkreślić, że w większości przypadków, temperaturowe zależności zjawisk występujących w przyrodzie mają stały charakter tylko w pewnym zakresie temperatur. Fakt ten wymusza konieczność stosowania różnych termometrów — do temperatur wysokich, średnich, niskich, a ponadto szybkozmiennych, mało zmiennych, oscylują- i cych, bezstykowych itp. Dobór odpowiedniego termometru oraz właściwe i jego stosowanie jest bardzo ważne dla wyniku pomiaru. Na przykład ter- I mometr dwustustopniowy rtęciowy da z pewnością wynik mało dokładny podczas pomiaru temperatury wody w jeziorze. Podobnie, termometr p°" I kojowy użyty do pomiaru temperatury zsiadłego mleka w szklance da wynik mało dokładny z innego względu. W powietrzu będzie zanurzony , całkowicie, w szklance zaś częściowo, a więc niezgodnie z warunkami P°" miaru, dla których został zbudowany.

Wszelkiego rodzaju pomiary, jakie są wykonywane w dowolnej dziea® nie dzielą się na — bezpośrednie i pośrednie. Pomiary pośrednie, do * rych należą pomiary temperatury, są na ogół pomiarami złożonymi, a I kiedy bardzo skomplikowanymi. Przed przystąpieniem do P^oinl ^ I temperatury, należy ustalić warunki jej pomiaru, pod kątem wyboru n® I dy pomiaru, jej czułości, dokładności, sposobu rejestracji samej temp i. tury lub jej zmiany itp.