293 (11)

Pierwsze koło pozycyjne zostało przesunięte w kierunku KDd o wartość d drogi przebytej między obserwacjami. Przecięcie się kół pozycyjnych w punkcie P₀ w pobliżu P_t2 jest pozycją określoną z dwóch linii pozycyjnych nicjcdnoczcsnych. Sytuacja ta jest analogiczna do przykładu określania pozycji obserwowanej tcrestrycz-me z odległości do dwóch latarń /., i L_2% za pomocą przyrządu z ograniczonym zasięgiem (rys. ^5.17). Techniczne udogodnienie przesuwania kół pozycyjnych z od

ległości na mapie morskiej polega na tym, że wykreśla się kierunek KPd z pozycji latarni na którym odkłada się wartość d drogi przebytej między pierwsza i drugą linią pozycyjną. Z otrzymanego w ten sposób punktu L_t wykreśla się promieniem o długości P_{ łuk koła pozycyjnego (/') przesuniętego do momentu drugiej obserwacji. Po uzyskaniu odległości P₂ i jej wykreśleniu z pozycji latarni L₂ otrzymuje się następny łuk koła pozycyjnego (//). Koła pozycyjne /' i // przecinają się w punkcie P_vy który jest szukaną pozycją obserwowaną.

15.3.2. Metody graficzne

Kilkakrotne określenie elementów pojedynczej linii pozycyjnej przy zmianie jej parametrów pozwala obliczyć współrzędne pozycji z linii nicjednoczesnych. Na tej zasadzie obserwacje Słońca w ciągu dnia zapewniają ciągłą kontrolę pozycji statku na trasie rejsu. W zależności od metody obliczania i wykreślania elementów astronomicznej linii pozycyjnej można stosować różne graficzne sposoby przesuwania linii pozycyjnych w celu określenia pozycji z dwóch lub nawet kilku linii pozycyjnych nicjednoczesnych. Omówimy niektóre z tych sposobów.

Klasyczny sposób stosuje się wówczas, gdy obie linie pozycyjne zostały obliczone klasyczną metodą wysokościową i wykreślone /. pozycji zliczonej dla danego momentu obserwacji. Taką sytuację przedstawiono na rys. 15.18. Z pozycji zliczonej w momencie 7*, wykreśla się pierwszą linię pozycyjną. Po odpowiedniej zmianie azymutu wykreśla się w momencie T₂ dla drugiej pozycji zliczonej drugą Jinię po-

293