277 (12)

15. OKREŚLANIE POZYCJI ASTRONOMICZNEJ Z DWÓCH

UNII POZYCYJNYCH 15.1. LINIA POZYCYJNA A POZYCJA ZLICZONA

15.1.1. Pojęcie pozycji jednoczesnej i niejednoczesnej

A nawigacji określenie pozycji obserwowanej wiąże się zwykle z koniecznością wykorzystania do lego celu co najmniej dwóch izotinii Pojedyncza bowiem linia pozycyjna mc pozwala określić jednoznacznej pozycji.

Aby otrzymać dwie linie pozycyjne, należy dysponować informacjami jednocześnie z. dwóch niezależnych źródeł lub też z jednego źródła w różnych momentach przy odpowiedniej zmianie parametrów nawigacyjnych. W pierwszym wypadku mamy do czynienia z pozycją jednoczesną, w drugim zaś z pozycją nicjcdnoczcsną.

Pozycja jest jednoczesna wtedy, gdy w momencie T otrzymuje się jednocześnie kilka izotinii. W takim wypadku należałoby zatrudnić kiłku obserwatorów, którzy na dany znak mogliby dokonać jednocześnie kilku pomiarów parametrów nawigacyjnych potrzebnych do określenia pozycji. W praktyce pomiary wykonuje jeden obserwator, ewentualnie korzysta z pomocy drugiego nawigatora do odczytywania wskazań przyrządów pomocniczych. W związku z tymi za pozycję jednoczesną uważa się również taką pozycję, pr/y której określaniu odstęp czasu mtęd/y ostatnim i pierwszym pomiarem jest na tyle mały, że nie wpływa na Wędy przebytej w tym czasie drogi.

Praktycznie czas trwania pomiarów paru wysokości ciał niebieskich nic pr/ckra-Gti kilku lub kilkunastu minut i takie pozycje są uważane za jednoczesne. Z reguły pozycję obserwowaną przyjmuje się w momencie ostatniej obserwacji, do której sprowadza się pozostałe obserwacje.

Pozycja jest nicjcdnoczcsną wtedy, gdy dokonuje się pomiarów parametrów nawigacyjnych z tego samego źródła informacji, np. ze Słońca w pewnych dogodnych odstępach czasu przy odpowiedniej zmianie tych parametrów*. Odstęp czasu między obserwacjami jest uzależniony od kąta przecięcia się i/olinii. Idcałn> kąt przecięcia się dwóch izolimi wynosi 90°, cz^li w najlepszym wypadku różnica azymutów powinna wynosić 90^f. Wartość ta ulega zmianie przy kilku liniach pozycyjnych, stąd

277