Wiele czynników składa się zdaniem Milibanda na równ . , ,
..... ije środki produkcji i
legły kierunek rozwoju w poliruce. Od czasów Marksa parfl' arodkl PTKCJ' '
socjalistyczne lub partie pracy zyskały dość duża władze 'łów"e s>'mbolc 1 Poświadczenia społeczne. W społeczen-• u • • , p y y uuscuuzą wraa/,ę\ WanitalisWcznych występu eziawisko nazywane przez
z ważnym i często dyskutowanym wyjątkiem Stanów ZiedrAu;lua"'ł“ ” J-------‘‘ r ,
uj- . . , , ^j^icmotcłiiuw^jeui. nnWaiace na propagowaniu wsrod ludności ogólnych
czonych, gdzie uważa się jednak, w miarę słusznie ż& obme>’ 50 g . . .
• ■ jostaw akceptacji istniejącego stanu rzeczy.
' cego kontyn _
,mu uczestniczy wiele instytucji, zwłaszcza oświatowych.
wszystkich rozwiniętych społeczeństwach kapitalistyczny^^ Jn^,ier k przyzwolenia" MM, eon-
interesów świata pracy obejmuje w cało&iWram7a>,aw ***** ,sln,eJ1>“s° SIanu W ł"™
a-,. . , • r , , , J pi ogram ^'r , . klimatu sprzy aiąccgo kontynuacji kapitali-
Demokratycznej. Jednak żadna z: tych partii nie doprowadź,*-”10^ f ie|e nlstymcji. zwłaszcza oświatowych.
2laT'ę J "k S0Cjal,S;yCZ“j- Dlaczcs0? 'CS, Dahrendorj uważa edukacje za najważniejsze
^ ^yCZ>|n ° tJmUje 7hTr°Wania’ kt°re pozwa 1 \arzedzie^likwidacji nierówności i wspierania elastycznego, paitiom socjalistycznym zdobyć skuteczne poparcie w r7‘iaiz?az , .. , u
dzie. Bardzo często jest ono osiągalne iedS wtedy >erytokratycznego” porządku społecznego, w oczach Milt-
partie te wchodzą w koalicje z przewagąHczebną konŚerwbanda oświata jeSt głoWną Przeszkodą na drodze do Z™an>
raczej utrzymywanie istniejącego porządku niż jego pod w żanie. Jeżeli partie socjalistyczne dochodzą do władzy jak mniejszość, ich działalność ograniczają jeszcze inne czynnik
tywnych rywali. Skutkiem takich porozumień jest na OŁ-sPolecznCJ' S#em osw,alowy włącza S,ę ^^rćhron^cych raczei ,itr7vmvw*nip ittniroinz./srTzs__________ „u L...... , ^rzanie w każdym pokoleniu ogólnych wartości chroniących
imciojt pwuwjuwj.
Jak już wspomniałem, teoria społeczeństwa przemysłowego jest jawnym przeciwieństwem poglądów Marksa na temat
interesy klasy panującej.
musza P°ParCie " Tyb0I'aChD p,;ZeWaŻn;n^liwośei 'radykalnej transformacji w „społeczeństwach roz-
władzl S hiSr n r Sp° ecznej' Po d0JSC,u 0 winiętych”. Ważną role w tych poglądach odgrywa przekona-kalna^ni £ l * f *”?* m",Cj ^ nie o zasadniczej jedności indusinalizmu. Skoro społeczeń-
sd w Zór nT W r" Wyb0,'CZei’ ZC WZg ędl'"; stwa przemysłowe mają nieodzownie wspólne cechy, zakres r i J usankcjonowanych grup interesów zagrożonyc przyszłh możliwości jest oczywiście mocno ograniczony,
!lfly ^ ^,PurZyjW:leJÓW- Marksisf inaczej "mówiąc, przyszłość nie będzie zbytnio odbiegać od te-
u ■ ■■ n tma. I.0Zne z ania' 1 1 lband Jednak skłaniasli raźniejszości. Mam nadzieję, że argumenty przytoczone w rożku opinii ze socjalizm parlamentarny jest z zasady nieskt dziale wstępnym uczuiiły juz czytelnika na wszelkie teorie
teczny, radykalna zmiana społeczna wymaga bowiem dodał wyrażane w kategoriach nieuchronności. Dotyczy to również •owe^o wspmcia iuciow pozapailamentarnych. poglądów marksistowskich, które są formułowane w ten spo-
Marks twierdził, ze rewolucja socjalistyczna w rozwiń* sób. Marksiści uważają przecież, że rozpad kapitalizmu i za-yci lajaci apita istycznych nastąpi pod koniec XIX wiek- stąpienie go przez socjalizm jest nieuchronne. W pismach Cos się jednak me udało. Mimo to Miliband szuka odpowie* Marksa znajdują się również fragmenty napisane w tym duchu.
pis mac i di sa. eloi mistyczne tendencje zachodni1 Jest to punkt widzenia, którego nie można uzasadnić na grun-parni socjalistycznych kształtowały się pod wpływem prze'11 cie logiki ani udowodnić empirycznie. Stoimy bowiem w ob-kającej do nich ideologu. Według Marksa klasa, która konti* hczu świata otwartych możliwości, a nasza wiedza o świecie
53
52