2

Tłumaczyła z języka włoskiego MARIA RZEPIŃSKA

Komentarzem zaopatrzył JAN BIAŁOSTOCKI

Redaktor tomu JADWIGA LESZCZYCKA

Okładkę projektował ROMAN ARTYMOWSKI

,N»V,

A9%%^C! 5

Redaktor Jan Trzynadlowski

Zakład Narodowy

Wszelkie prawa zastrzożono

Nakład 2000 + 120 lliiMlr. Papier żebe

dania ft Htyeznia nknń('»iina w kw

OD REDAKCJI

Nierozerwalna łączność teorii z praktyką stanowi fundamentalną zasadę naukowego, materiałistycznego poglądu na świat. Łączność ta stanowi również i stanowiła zawsze podstawę pełnego, zdrowego rozwoju sztuki. W dziejach sztuki stwierdzamy niejednokrotnie, że z chwilą zerwania lub nawet tylko rozluźnienia organicznego związku teorii z praktyką, e chwilą pojawienia się chorobliwych przerostów w jednym lub drugim kierunku — w konkretnych dziełach sztuki następuje rozłam pomiędzy koncepcją a realizacją, uwidoczniający się najczęściej w oderwaniu formy od treści.

Mistrz Leonardo da Yinci — pod którego znakiem rozpoczynamy obecnie nową, serię wydawniczą pod nazwą Teksty Źródłowe do Dziejów Teorii Sztuki — wielokrotnie przestrzegał artystów przed niebezpieczeństwem rozdźwięku pomiędzy teorią a praktyką. Podkreślał on w sposób dobitny, że wiedza teoretyczna o człowieku i zjawiskach natury musi być bezustannie sprawdzana, doświadczeniem i na odwrót, szczegółowa obserwacja zjawisk życia wymaga stałej korekty na podstawie posiadanego zasobu pojęć i uogólnień zdobytych uprzednią praktyką. Oko będące najczulszym narzędziem, za pomocą którego człowiek zdobywa, wiedzę o zjawiskach natury — darzy artystę niezmiernym bogactwem doznań zmysłowych, ale na drogę zdrowego, prawidłowego procesu twórczego wprowadza go dopiero przy pełnym współudziale rozumu:

«Malarz tworzący wedle praktyki i sądu oka bez udziału rozumu jest jak zwierciadło, któro odbija w sobie wszystkie przed nim stojące przedmioty, nie znając ich...

Ci, którzy lubują się w praktyce bez wiedzy, podobni są do żeglarza, co wsiada do łodzi bez steru i busoli, i nie ma nigdy pewności, dokąd jodzie...»