56695 Obraz25 (9)

FUW0007651

Redakcja Biblioteki Narodowej: JAN HULEWICZ i SAMUEL SANDLER

Redaktor tomu: Maria Bojarska

Wszelkie prawa zastrzeżone

Printed ra Polami

Zakład Nar. im. Ossolińskich — Wydawnictwo, Wrocław 1960. Wyd. I Nakład 2SM + 2M egz- Obj. ark. wyd. 28,15, ark. druk. 37 (X 16), ark. form. Al 24,6. Papier druk. sat. kl. IV, 70 g. 70 X 100 (32), z Fabryki Pap. w Kluczach. Oddano do składania 5. VII. 1963. Podpisano do druku 30. XL 1963. Druk ukończ, w grudniu 1963. Zam. nr 471/63 — F-2 Krakowskie Zakłady Graficzne Nr 4, Kraków, ul. Józefa Sarego 7 Cena zł 35.—

WSTĘP

Dwa światy. „Od czasu kłótni Orzechowskiego ze Stankarem i Modrzewskim żaden rozterk piśmienny nie był u nas tak głośny. Żaden przedmiot literacki tyle piór nie zaprzątnął. Żadna waśń nie zrządziła takich skutków. Pod tym względem staliśmy się częścią europejskiej publiczności”. W tych słowach Mochnacki z pewną, być może, przesadą, właściwą gorliwemu uczestnikowi batalii literackiej po stronie zwycięskiej, zawarł ocenę ogólną sporu o sztukę romantyczną w Polsce.

Tf W życiu literackim Warszawy drugiego i trzeciego dziesięciolecia XIX wieku spór ten odegrał rolę znaczną: wciągnął do działalności niemałe zespoły pisarzy, ożywił twórczość poetycką, pobudził ruch czasopiśmienniczy, wy-dźwignął publicystykę literacką na wysoki poziom, nade wszystko zaś przyczynił się do sprecyzowania stanowisk w sprawach sztuki literackiej.

Walka romantyków z klasykami ujawniła zarysowane ' wyraźnie biegunowe przeciwieństwa dwu światowi,świata „prawd żywych i martwych”, . uczucia nieskończoności i. ograniczonego zmysłami rozumu; z jednej strony: swo- ' boda twórcza, oryginalność, natchnienie, z drugiej: prawa i reguły krępujące lot wyobraźni, naśladowanie wzorów poetyckich i liczenie się z głosem rozsądku, sprawdzianu piękności; w wykrywaniu piękna dzieła literackiego wyodrębniał się z jednej strony świat intuicji wnikającej