2 (213)

usuwa wrażliwość hamulca na luzy, ale zwiększa obciążenia dynamiczne, występujące przy zwieraniu szczęk, zwłaszcza przy stosowaniu obciążników.

Układ hamulca przedstawiony na rys. VII-30 jest zaopatrzony w zwalniak prądu stałego. Konstrukcyjne rozwiązanie układu jest korzystniejsze niż przy umieszczaniu zwalniaka na odbrębnej podstawie. Przy zwalniakach długoskokowych prądu zmiennego budowa hamulca staje się mniej zwarta niż przy zwalniaku krótkoskoko-wym (rys. VII-1). Hamulce takie są łatwe w obsłudze, ale pracują dość hałaśliwie.

Rys. VH-26. Hamulec dwuszczękowy z dźwigniowym zwalniakiem krótkoskokowym 1 —jarzmo, 2—zwora, 3 — cewka, 4—drążek

Rys. VII-27. Hamulec dwuszczęko-wy ze zwalniakiem olejowym

Rys. VII-28. Hamulec dwuszczękowy ze zwalniakiem olejowym

Rys. VII-29. Hamulec dwuszczękowy ze zwalniakiem podwójnym

Prócz hamulców dwuszczękowych stosuje się niekiedy hamulce stożkowe. Na rys. VII-6 uwidoczniono jedną z wciągarek krajowych zaopatrzoną w hamulec stożkowy, na rys. VI1-31 zaś przedstawiono przekrój takiego hamulca. Stożek wewnętrzny, osadzony przesuwnie na wale silnika, jest dociskany za pomocą sprę-

Rys. VII-31. Hamulec stożkowy 1 — stożek wewnętrzny, 2 — stożek zewnętrzny, 3 — spręży na

żyny do nieruchomego stożka zewnętrznego. Zwolnienie hamulca zachodzi wskutek działania zwalniaka elektromagnetycznego, przesuwającego w lewo stożek wewnętrzny. W eksploatacji opisany hamulec wykazuje szereg korzystnych cech, jak szybkość i niezawodność działania oraz brak uderzeń przy włączaniu.

a. Obliczanie hamulców

Hamulce dwuszczękowe mogą mieć klocki związane ze szczękami przegubowo (rys. VII-29 i VlI-30) lub w sposób sztywny (rys. VII-2, VIl-7, VlI-27 i VII-28). W drugim przypadku klocek stanowi część szczęki hamulca. Powierzchnię czynną klocków zaopatruje się, dla zwiększenia współczynnika tarcia, w okładziny z ferrodo-fibry lub ferrodo-azbestu. Okładziny cierne łączy się z klockami nitami aluminiowymi lub miedzianymi. Nity te są utajone i ich główki muszą być wpuszczone w okładzinę na głębokość, wynoszącą mniej więcej połowę jej grubości. Najkorzystniejsze warunki pracy okładziny występują przy klockach przegubowych.. Dlatego zakres stosowania hamulców z klockami sztywnymi powinien być ograniczony do obszaru niewielkich momentów hamujących¹).

Do obliczania hamulca jest miarodajny wymagany moment hamujący wyznaczony w sposób omówiony w rozdz. II, p. 5c. Przybliżony związek między momentem hamującym, rozwijanym przez hamulec, a siłami dociskającymi klocki do tarczy jest wyznaczony związkiem (rys. VII-25)

M_hk h(N\ + N₂)^    (VII-2)

231

1

) A. P i ą t k i e w i c z: Uwagi o konstrukcji i obliczaniu dwuszczękowych hamulców dźwignic. Przegląd mechaniczny Nr 4 z 1952 r.