12696 Zależności lekowe i narkomnie0005

SM Farmakologia dla pielęgniarek

we, gęsia skórka, zwiększenie wrażliwośćy |t, le' na ból, bóle mięśni, stawów, wymioty, bole- ^ '$ '■ tfi sne skurcze jelit, biegunki. Na skutek nadlP^

_:___________:—......•    ___•    •    ■ ¹ n .

_A.

senność. Objawy zespołu abstynencji mogą prowadzić do wstrząsu.

Szczególnie nasilone objawy zespołu abs- v

P ‘

-,_n i® ■ * ⁵¹

> k

■ '•

- r.

i ;■ r

V ‘

Ki C '' ¹

.CfL.-.J

(jfe:

kr ’

;K; 3

m >

^;

i

Hi ;!

| |

K •:.

• - •.

m-

.p-rfc

b.

: -

.U’.' - Yi~- ■

' V '

itei

t

Grażyna Rajtar-Cynke

4.1.    LEKI WYWOŁUJĄCE UZALEŻNIENIA

4.1.1.    Narkotyczne leki przeciwbólowe

Zależność opioidową wywołują leki przeciwbólowe działające na receptor opia-towy: morfina i jej pochodne oraz leki syntetyczne (patrz także rozdz. 3.2.1), a także substancje otrzymywane z maku lekarskiego („kompot” uzyskiwany domowym sposobem ze słomy makowej) i heroina (znana pod slangową nazwą: brown sugar).

Opioidy mają olbrzymi potencjał uzależniający, już nawet jednorazowe przyjęcie tego typu środka może stanowić krok do całkowitego uzależnienia. Nadużywane są ze względu na działanie euforyzujące, uczucie odprężenia, poczucie wewnętrznego spokoju i zadowolenia. Wywołują silną zależność psychiczną i fizyczną, szybko też rozwija się tolerancja na ich działanie euforyczne.

Długotrwałe przyjmowanie opiatów prowadzi do zaburzeń psychicznych, stanów łękowych, depresyjnych, zaniku uczuć wyższych. Z czasem pojawiają się urojenia, halucynacje, rozwijają się psychozy. Zaburzeniom psychiczno-emocjonałnym towarzyszą zaburzenia somatyczne, uszkodzenie narządów miąższowych, przewlekłe zaparcia, zaburzenia menstruacji, zmiany zapalne skóry.

U osób uzależnionych od petydyny często występują stany pobudzenia połączone z napadami szału, źrenice są rozszerzone, nie reagują na światło (w przeciwieństwie do morfmistów, u których źrenice są silnie zwężone) - na to działanie nie rozwija się tolerancja.

Objawy zespołu abstynencji zaczynają się rozwijać już kilka godzin po przyjęciu ostatniej dawki, a maksymalne ich natężenie obserwuje się w 2.-3. dobie od odstawienia, zwykłe utrzymują się od 7 do 10 dni.

Początkowo występuje uporczywe ziewanie, osłabienie, następnie drżenia mięśniomiernego pocenia się, wymiotów i biegunek dochodzi do zaburzeń gospodarki wodno ifijfe . -elektrolitowej oraz utraty masy ciała se Objawom tym towarzyszy niepokój i bez' ^,r p

"    ' '    ’*!ft tynencji występują po podaniu osobie uzależnionej antagonisty receptorów opiato-^; wych (naloksonu, nalorfmy).

Leczenie odwykowe jest zindywiduali--' zowane, prowadzone może być w systemie -stacjonarnym i ambulatoryjnym. Pierwszy;' okres to detoksykacja, w tym okresie ko-W nieczne jest stosowanie opioidów, najczęściej jest to metadon. Metadon jest długo działającym opioidem, stosowany doustnie nie wy-iy wołuje euforii, a zapobiega występowaniu groźnych dla życia objawów zespołu absty-nencji. Stopniowo zmniejsza się dawkę stosowanego opioidu, aż do całkowitego odstawienia (zazwyczaj w okresie do 10 dni), y Dalsze działania, to długotrwałe odbudowy-: wsnie życia bez narkotyku, w czym pomagają ^: pacjentom wyspecjalizowane placówki służby zdrowia, prowadzące odpowiednie programy terapeutyczne, często wspomagane terapią metadonową, a także grupy wsparcia AN. Leczenie wspomagane metadonem jest j prowadzone u tych pacjentów^, u których nie : powiodło się stosowanie programów bez-lekowych, trwa od kilku miesięcy do roku, po czym daw^rka metadonu jest stopniowo zmniejszana, aż do całkowitego odstawienia. Pomocniczo w leczeniu uzależnienia podaje się klonidynę, która zmniejsza objawy zespołu z odstawienia.

4.1.2. Leki nasenne

Leki nasenne - pochodne kwmsu barbitu- : rowego, kw^rasu glutarow^ego, ureidy, a także uważane za bezpieczniejsze - pochodne benzodiazepiny, należą do środków o poten- • j cjalnie silnych działaniach uzależniających-Wywoływana przez nie zależność określana jest jako zależność od środków uspokajają* co-nasennych, którą oprócz wymienionych,

. i