Zależności lekowe i narkomnie0013

Farmakologia dla pielęgniarek

uzyskanie optymalnych warunków leczenia choroby alkoholowej.

4.3.2. Nikotyna

Liście tytoniu palone były w Ameryce od niepamiętnych czasów, do Europy tytoń został sprowadzony w XV wieku.

Palenie tytoniu w formie fajki, papierosów, czy przyjmowanie go w postaci tabaki, stało się bardzo popularnym nałogiem, który w zasadzie do niedawna był powszechnie akceptowany.

Nikotyna, związek występujący w liściach tytoniu, stosowana w małych dawkach pobudza receptory nikotynowe (N), w dużych natomiast hamuje przepływ impulsów przez zwoje układu wegetatywnego. Podobnie działa również na receptory N płytki nerwowo-mięśniowej oraz receptory w OUN. Wchłania się dobrze przez skórę, przez błony śluzowe dróg oddechowych i przewodu pokarmowego. Nikotyna przenika przez barierę łożyskową oraz do mleka kobiet karmiących.

U nałogowych palaczy rozwijają się objawy przewlekłego zatrucia nikotynowego. Stwierdza się labilność układu wegetatywnego, zmiany zarostowe w naczyniach wieńcowych i obwodowych, nadciśnienie tętnicze, stany zapalne błony śluzowej jamy ustnej, żołądka, przewlekłe stany zapalne oskrzeli. Ponadto, u kobiet występują zaburzenia miesiączkowania, przedwczesne porody, poronienia, bezpłodność. Szkodliwa jest nie tylko sama nikotyna, w czasie palenia tytoniu powstają inne szkodliwe związki, np. węglowodory, tlenek węgla, tlenek azotu, cyjanowodór, które zwiększają ryzyko powstania choroby wrzodowej, choroby niedokrwiennej serca, nadciśnienia, zmian zakrzepowo-zatorowych naczyń, zmian nowotworowych, szczególnie płuc, jamy ustnej, gardła, trzustki i nerek.

Nikotyna należy do środków uzależniających. Ocenia się, że około 40% osób palących uzależnia się od niej psychicznie i fizycznie. Wynika to zapewne z faktu, że nikotyna w zasadzie jako jedyny środek uzależniający, stosowana jest w sposób ciągły, bez dłuższych przerw. Udowodniono, że w uzależnienie nikotynowe częściej popach ją kobiety, a także przedstawiciele rasy cza* nej i ma to ścisły związek z szybszym metsi holizmem nikotyny przez te populacje. Ą

U osób uzależnionych, już kilka godżij po wypaleniu ostatniego papierosa pojawijj ją się objawy zespołu abstynencji - nerwó wość, agresywność, zaburzenia koncentri-cji, wzrost apetytu. Objawy te mogą utrzymywać się nawet przez wiele tygodni, a ich nasilenie zależy od tego, jak długo trwał nj1 tóg, ile papierosów dany osobnik wypalaj dziennie.    ja

Nagłe, całkowite zaprzestanie palenia ma większą szansę powodzenia niż próby stojij niowego zmniejszenia ilości wypalanych pa; pierosów.

W leczeniu odwykowym nikotynizmu

pomocna bywa terapia zastępcza. W apte«! kach dostępne są preparaty zawierające ni-; kotynę: plastry, tabletki, guma do żucia, inhalatory doustne, spraye do nosa, które łaj godzą objawy abstynencji i tym samym uła| twiają porzucenie palenia.

Pod koniec lat 90. XX wieku w Stanach Zjednoczonych zarejestrowano pierwszy lek ułatwiający rzucenie palenia, jest to bupro-pion (Zyban) - nietypowy lek antydepresyj? ny. Nie wyjaśniono dotychczas, dlaczego_r ułatwia on wyjście z nałogu, wydaje się jed-j nak, że nie wynika to z samego działania antydepresyjnego bupropionu. Bupropion jest lekiem dobrze tolerowanym, ponadto ha-’ mu je przyrost masy ciała w czasie abstynen-j cji. \V latach 60. XX wieku do leczenia; odwykowego nikotynizmu wprowadzono; cytizynę. Początek wieku XXI to ponowne; odkrycie tego stosowanego kiedyś, % następnie zapomnianego leku. Cytizyną działa podobnie do nikotyny, lecz; charakteryzuje się znacznie mniejszą od niej toksycznością oraz nie wywołuje uzależnienia. Podobnie jak nikotyna zwięk sza aktywność neuronów dopaminergicz-nych w układzie mezolimbicznym. Stosowana u osób uzależnionych od nikotyny za: pobiega występowaniu objawów głodu n?: kotynowego. Przeciwwskazaniem jest za awansowane nadciśnienie tętnicze, naiaZ dżyca naczyń, w czasie stosowania leku flf! można pić alkoholu, nie można stosowi