2 (2493)

14 Laboratorium materiałoznawstwa

Oś symetrii jest to prosta, wokół której w czasie obrotu kryształu uzyskuje się powtórzenie jego identycznych położeń w przestrzeni. Oś symetrii może być 2-, 3-, 4- i 6-krotna, zależnie od liczby kątów, przy których występuje to samo ułożenie elementów kryształu podczas jego obrotu o kąt 360°.

Płaszczyzna symetrii jest to płaszczyzna dzieląca kryształ na dwie jednakowe części, pozostające w takim stosunku do siebie jak przedmiot i jego zwierciadla-ne odbicie.

Środek symetrii jest to taki punkt położony wewnątrz kryształu, przez który można poprowadzić odcinki prostych łączące na przeciwległych swoich końcach jednakowe elementy powierzchni kryształu, znajdujące się w jednakowej odległości od tego punktu. Wszystkie płaszczyzny i osie symetrii kryształu przecinają się w jego środku symetrii.

Oprócz wymienionych wyżej prostych elementów symetrii wyróżnia się złożone elementy symetrii, będące wynikiem połączonego działania prostych elementów symetrii.

1.3. Układy krystalograficzne

Najmniejszym elementem sieci krystalicznej o charakterystycznych dla danego kryształu cechach geometrycznych jest tzw. komórka elementarna (rys. 1.2). W zależności od kształtu komórki elementarnej kryształy zalicza się do grup zwanych układami krystalograficznymi. Kształt komórki elementarnej jest określony przez wielkości krawędzi a, b, c oraz kąty między tymi krawę-ciziami a, (3, y. Wyróżnia się siedem układów krystalograficznych. Ich charakterystyką zawiera tabela 1.1.

Rys. 1.2. Geometria komórki elementarnej krystalicznej sieci przestrzennej

Tabela 1.1

Charakterystyka podstawowych układów krystalograficznych

Układ	Krawędzie sieciowe		Parametry kątowe
Regularny		a = b = c	a = P = y = 90^0
Telragonalny		a = b^c	ot=p = y=90°
Rombowy		a b * c	P II II II CO O o
Romboedryczny		a = b = c	a = P = y * 90^0
1 leksagonajny		a = b*c	a = P = 90°, y= 120°
.lednoskośrjy		a * b ± c	a = P = 90^0, y*90°
Trój skośny	a b * c		a*p*y*90°

W niektórych układach krystalograficznych można dodatkowo wyodrębnić różne typy komórek elementarnych, w zależności od liczby atomów przypada-j»\cych na daną komórkę. Ogółem zostało wyodrębnionych 14 typów elemcntar-