2 (2759)

superkompensacji. W. Piotorowski dokonał klasyfikacji obciążeń. Według niego po dużych obciążeniach następuje największy efekt superkompensacji pomiędzy 32 — 36 godziną. Po średnich obciążeniach efekt superkompensacji mieści się w przedziale 18—24 godzin. Po małych obciążeniach efekt superkompensacji jest najmniejszy i występuje w ciągu 4—6 godzin (wiele drużyn stosuje trening z małymi obciążeniami w dniu meczu).

Trener w zależności od zadań szkoleniowych dobiera obciążenia różnej wielkości i kierunku oddziaływania. Powinien brać pod uwagę, że procesy odnowy po dużych wysiłkach następują szybciej, jeżeli w przerwach między nimi zamiast pasywnego odpoczynku wprowadza się treningi

0    małych obciążeniach (np. po treningu wytrzymałościowym zajęcia techniczne z piłkami).

Należy również podkreślić znaczenie przerw wypoczynkowych między powtórzeniami ćwiczeń na treningu. Np. zadaniem jest rozwói wytrzymałości. Trening taki opiera się na bazie narastającego zmęczenia, dlatego ćwiczenia powtarzają się zwykle ze skróconymi przerwami przy niepełnej regeneracji sił. Jeżeli chodzi o rozwój szybkości, to przerwy wypoczynkowe powinny być takie aby nastąpiła całkowita odbudowa sił, gdyż rozwój tej cechy wymaga świeżości sił. Badania wypoczynku wykazały, że zdolność do pracy odzyskuje się w różny sposób. Na przykład przy treningu wytrzymałościowym odnowa następuje po 48 godz. i mija do 72 godz. Po treningach szybkościowych odnowa trwa do 24 godz Każdy mikrocykl należy budować tak, aby jednostki treningowe o akcencie szybkościowym lub szybkościowo-siłowym przypadały na dni optymalnej wydolności.

Analiza struktury obciążeń treningowych okresu przygotowawczego trzech zespołów l-szej ligi trenowanych przez autora. Zespół A — 75 rok, B — 83 rok, C — 88 rok.

Przyjąłem podział stosowany przez J. Ta lagę, korzystając z dzienniczków zajęć, gdzie określono:

1.    - liczbę dni treningowych

2.    — ogólną liczbę zajęć

3.    — liczbę dni wolnych od zajęć

4.    — liczbę gier kontrolnych

5.    — liczbę zajęć z obciążeniami dużymi, średnimi, małymi

6.    — średni czas zajęć w okresie przygotowania ogólnego

1    specjalnego

7.    — czas pracy w minutach przeznaczony na przygotowanie fizyczne i techniczne - taktyczne oraz ich wzajemne proporcje

8.    — liczbę zajęć z określeniem na wytrzymałość ogólną, wytrzymałość siłową, wytrzymałość szybkościową i szybkość

9.    — wybór wariantu przygotowań determinowany był przez cel — czyli wynik sportowy

10 — wpływ na wybór przygotowań miały wyniki badań wydolnościowych i terminarz rozpoczęcia rozgrywek ligowych.

Zespól A — 75 rok — przygotowanie metodą tradycyjną w oparciu o doświadczenia drużyn b. N. R. D. (Dynamo Drezno)

Zespół B — 83 rok — przygotowanie metodą „startową" cel — przygotowanie zespołu do spotkań w ramach E. P M. K. uzyskanie formy sportowej na okres 2.03.83 r. — 16.03. gdzie zespół miał rozegrać mecze z Liverpoolem.

Zespół C — 88 rok — przygotowanie okresu przygotowawczego w oparciu o 4 mezocykle:

a)    19.12.87 — 31.12.87 — mezocykl wprowadzający

b)    04.01.88 — 30.01.88 — mezocykl zasadniczy ogólny

c)    31.01.88 — 25.02.88 — mezocykl zasadniczy przedstar-towy

d)    26.02.88— 10.03.88— mezocykl kontrolny

CEL — WALKA O UDZIAŁ W PUCHARZE U. E. F. A.

Analizując tabelę nr 1 można zauważyć niewielkie różnice ilości dni treningowych drużyn A i C (68—69).

—    zmniejszanie ilościowe jednostek treningowych przygotowania ogólnego (44 — 41 — 37) — tendencje prawidłowe.

—    zwiększanie ilościowe jednostek treningowych w przygotowaniu specjalnym (36 — 35 - - 43),

—    średni czas w przygotowaniu ogólnym mieści się w przedziale 80 — 95 minut (najwięcej w drużynie A gdzie treningi trwały nawet do dwóch godzin),

- średni czas w przygotowaniu specjalnym mieści się w przedziale 72—85 minut.

Zmniejszanie czasu treningów na przestrzeni lat łączy się ze zwiększeniem intensywności zajęć treningowych — co jest prawidłowe. Zespól A rozegrał 9 spotkań z przeciwnikami — I liga — 2 spotkania II liga — 3, Iłl liga - 4, brał udział w zgrupowaniach w Kirach kolo Zakopanego (14 dni).

Zespół B rozegra! 13 spotkań kontrolnych w tym 5 międzynarodowych. Przeciwnikami I ligowymi było 5 drużyn, II liga 3 drużyny. Zespól brat udział w trzech zgrupowaniach: Wałcz — zgrupowanie kondycyjne 13 dni. Zgrupowania specjalistyczne we Włoszech — 13 dni i w Katowicach

—    6 dni z akcentem na dużą ilość gier.

Zespół C rozegrał 11 spotkań kontrolnych: z drużynami

1    ligi rozegra! 7 spotkań, z II ligą 4 spotkania.

Zwiększenie ilościowe i jakościowe gier kontrolnych

w okresie przygotowawczym jest uzasadnione. Chciałbym przypomnieć, że każdy mecz kontrolny grany z zadaniem przećwiczenia zalozeń taktycznych i pełnym zaangażowaniem jest najlepszym sprawdzianem formy i wytrenowama zespołu i zawodników.

Analiza obciążeń treningowych — tab. nr 1 wykazała mały postęp obciążeń dużych i małych (31 — 32 -    34) i (16

—    13 — 20).. i stabilizację obciążeń średnich (33 — 31

—    35)

Regulacja obciążeń w zespole C poprzez stosowanie dużych z przeplataniem małych obciążeń w mikrocyklach tygodniowych harmonizowała z zasadą stosowania właściwych proporcji między pracą a wypoczynkiem.

Duża intensywność zajęć to treningi z akcentem na wytrzymałość ogólną, siłową i szybkościową: gry kontrolne z przeciwnikami I i II ligi i niektóre z III ligą, ale bez dużych zmian w składzie drużyny.

Średnia intensywność zajęć to treningi szybkościowe, ogólnousprawniające oraz treningi techniczno-taktyczne

—    gry szkolne. Mała intensywność zajęć to treningi techniczne, niektóre taktyczne i stałe fragmenty gry.

Rejestracje obciążeń treningowych aktualnie stosowane przez trenerów są mało precyzyjne, szczególnie, gdy chodzi o zapis określenia intensywności. Określenie intensywności jako małe — średnie — duże jest mało przekonywujące.

Analizę obciążeń treningowych można precyzyjnie określić na podstawie obciążeń treningowych wg. Ważnego (za pomocą stref energetycznych).

Analiza proporcji w przygotowaniu fizycznym — tabela nr

2    — uwidacznia, że w zespole A położono nacisk na przygotowanie wytrzymałościowo-siłowe (treningi ze sztangami, w kamizelkach, na atlasie), w dużych przedziałach czasowych. W latach siedemdziesiątych teoria sportu akcentowała tego typu treningi.

W zespole B proporcje w przygotowaniu fizycznym wyważone, akcentujące wszystkie cechy motoryczne.

W zespole C duży akcent położono na wytrzymałość szybkościową (treningi interwałowe) i szybkość. Treningi szybkościowe łączone z ćwiczeniami siły dynamicznej.

Zmiany w proporcjach z akcentów wytrzymałościowo-si-łowych na wytrzymałościowo-szybkościowe i szybkościowe są uzasadnione. Wychodząc z założenia, że zespół musi być wytrzymały, silny i szybki, znalezienie „złotego środka” we właściwych proporcjach między wytrzymałością, siłą i szybkością jest bardzo istotne i ciągle jest tematem dyskusji teoretyków i praktyków piłki nożnej. Z analizy tab. nr 2 dotyczącej proporcji w przygotowaniu motorycznym i technicz-no-taktycznym wynika, że w zespole C proporcje są prawidłowe (2:1 i 1:3, 3).

W zespole B stosunek 1:5 zajęć motorycznych do zajęć z piłką w podokresie specjalnym jest częściowo nieprawidłowy (teoria sportu podaje proporcje (12 — 1:3). Te proporcje w zespole B wynikały z założeń przygotowania „drużyny metodą startową".

W zespole A proporcje te są rozrzucone (3,4:1 i 1:4). Wynikało to z ogólnych teoretycznych założeń tamtych lat. Zdarzały się zespoły w I lidzie, które w podokresie przygotowania ogólnego nie stosowały zajęć z piłkami.

Teoria sportu coraz częściej sygnalizuje konieczność pełnego i racjonalnego powiązania treningu kondycyjnego z treningiem techniczno-taktycznym, co dzisiaj potwierdza się w praktyce. Wszystkie wymienione drużyny przeprowadzały badania wydolnościowe i testy sprawności ogólnej.