30 31 (33)

- 30 -

3.4. Myślenie i mowa

O procesach tych wspomniano już wstępni* przy omawianiu drugiego układu sygnałowego. Słowa pozwalają nie tylko na przedstawianie bezpośrednie przemyślanych lub widzianych zjawisk, lecz także na wnioskowanie pośrednie Np. przebywając w budynku nie odczuwa się wiatru, jednak na podstawie obserwacji płynącej w przechyle łodzi wysuwam pośredni wniosę dziś wieje silny wiatr. Myślenie umożliwia sp cyzowanie związku jaki zachodzi między przycz a skutkiem.

Innym elementem myślenia jest zdolność uogólniania. Wypowiadając w czasie wykładu np zdanie: "jacht odbija od nabrzeża" mo myślę nie o żadnym konkretnym jachcie, lecz o jakim jachcie w ogóle.

Te dwa przykłady pozwalają określić myślenie jako odzwierciedlenie rzeczywistości w sposób pośredni i uogólniony przy posiugiwa niu się słowami będącymi symbolami zjawisk i rzeczy, które sobie wyobrażamy lub chcemy przedstawić innym.

Na tle tych rozważań uwypukla się w sposób decydujący znaczenie mowy. Dzięki niej możemy przedstawić pojęcia, nazywać rzeczy, pracować wyobraźnią: giomadzi ona nieskończone bogactwo myśli ludzkiej,

W myśleniu można wyodrębnić szereg procesów poznawczych, które zostaną pokrótce przedstawione „

Abstrahowaniem określa się wyodrębnianie poszczególnych cech przedmiotów np. pojęcia: jasność, wilgotność, ostrośćo Łączy się ono z dalszymi procesami jak synteza i analiza tzn, łączenie cech w całość lub rozkładanie całości na składowe elementy. Procesy te znajdują stałe zastosowanie w trakcie nauczania i uczenia się.

Omawiając budowę jachtu posługujemy się zazwyczaj metodą analizy, zaś przy nauce węzłów przedstawia się najczęściej ich elementy, z których tworzy się żądana całość - synteza.

Rozwiązywanie zagadnień jest także jednym z wielu procesów myślowych. Składa się na niego: a. przedstawienie problemu b„ postawienie hipotezy