30 31 (7)

zagrożenia nie ma. Uprzytomniłem jej, że tak czy owak dużo mu się udało: uczestniczył w dobrym programie terapeutycznym, prywatnie też prowadził go znakomity terapeuta. Wychodzenie z uzależnienia rzadko przebiega bez komplikacji, a nawroty, często wielokrotne, są nieuniknione. I oczywiście ona o tym wiedziała, przecież niedawno wróciła z tygodniowego turnusu terapeutycznego, połączonego z programem terapeutycznym syna. Co więcej, mąż nie podzielał żadnej z jej wielkich obaw co do ich potomka.

Susan wiedziała też, że jej pytanie: „Dlaczego George mi to zrobił?” nie ma sensu. I kiwała głową, że się zgadza, kiedy powiedziałem, że musi usunąć siebie z tej historii. Wpadka syna nie miała z nią nic wspólnego.

Każda matka byłaby przygnębiona, gdyby jej syn wrócił do narkotyków, każdą przejmowałaby smutkiem myśl o dziecku siedzącym w więzieniu, ale reakcja Susan wydawała się przesadzona. Zacząłem podejrzewać, że w znacznej części jest to przemieszczony lęk, pochodzący z jakiegoś innego źródła.

Najmocniej poruszało mnie jej głębokie poczucie bezradności. Zawsze uważała siebie za osobę, która fantastycznie sobie radzi, a teraz to wyobrażenie się zachwiało - nie było absolutnie niczego, co mogłaby zrobić dla swojego syna (oprócz usunięcia się z jego życia).

Tylko dlaczego całe jej życie kręciło się wokół George'a? Owszem, był jej synem. Ale było też coś więcej: był za bardzo w środku. Tak jakby całe jej życie zależało od jego powodzenia. Zacząłem rozmawiać z nią o tym, że dla wielu rodziców dzieci często stanowią ich program na nieśmiertelność. Ten pomysł wzbudził zainteresowanie Susan. Zdała sobie sprawę z nadziei, że George będzie jej przedłużeniem, ale teraz już wiedziała, że musi się od tego uwolnić.

-    On nie ma tyle siły, żeby to udźwignąć - powiedziała.

-    A czy jakiekolwiek dziecko ma tyle siły? - zapytałem. - Co więcej, nigdy się na to nie umawialiście - właśnie dlatego jego zachowanie, jego wpadka nie ma z tobą nic wspólnego.

Kiedy pod koniec sesji zapytałem ją o bandaż na szyi, powiedziała mi, że niedawno miała operację plastyczną, żeby podciągnąć sobie szyję. Dopytywałem o tę operację dalej, na co Susan zniecierpliwiła się i zaczęła naciskać, żeby wrócić do tematu syna przecież, podkreślała, z tego powodu zgłosiła się do mnie.

Ale nie pozwoliłem jej się wymknąć.

Kh- Powiedz mi więcej o tym, dlaczego zdecydowałaś się na tę operację.

p_:- No dobrze. Nienawidzę tego, co upływ czasu robi z moim ciałem: z piersiami, twarzą, obwisłą szyją. Ta operacja plastyczna to mój prezent urodzinowy dla siebie samej.

Które to urodziny?

-    Urodziny przez wielkie U. Liczba sześć zero. W zeszłym tygodniu.

gj - Mówiła o tym, jak to jest, kiedy się ma sześćdziesiąt lat i zauważa się, że czas ucieka (a ja mówiłem o tym, jak się czuję po siedemdziesiątce). A potem podsumowałem:

-    Jestem pewien, że twój lęk jest nadmierny, ponieważ jest w tobie taka część, która świetnie zdaje sobie sprawę, że nawroty zdarzają się podczas prawie każdego procesu leczenia uzależnienia. Myślę, że część twego lęku pochodzi skądinąd i została przeniesiona na George'a.

i-. Susan energicznie kiwała głową, co upewniało mnie, że mogę kontynuować:

lisi- Myślę, że znaczna część twojego lęku dotyczy ciebie, a nie George a. Wiąże się to z twoimi sześćdziesiątymi urodzinami, ze świadomością, że się starzejesz, i ze śmiercią. Wydaje mi się, że na głębszym poziomie rozważasz parę ważnych pytań. Co zrobisz z resztą swojego życia? Co zapewni ci sens życia, zwłaszcza teraz, kiedy przekonałaś się, że George nie ma zamiaru wziąć tego zadania na siebie?

Postawa Susan stopniowo zmieniała się z niecierpliwej na żywo zainteresowaną:

||> - Niezbyt wiele myślałam o starzeniu się i upływie cza-

31