309 (25)

O badaniach fleksji z zastosowaniem metody ilościowej

309

70 lub 0,7! (10:14): dziad (voc. sg.: dziadu jdziadzie), człowiek (w pl. ludzie)* 0,71: ⁽¹ cewniki typu ród, mieszczanin, rak, wódz, przyjaciel, chłopiec, gołąb, gość. Mech, ^|/u rteczowniki brat. ksiądz, rzeczowniki typu dziadunio, Jasio, Tasso, Cycero, isza. Fredro, ławka, sędzina, rzeczownik królewna, rzeczowniki typu Janikówna, fotfbianka. tęcza, akcja, dynia, wiśnia, kawiarnia, Zosia, 0,71 lub 0,64 (9:14): ręka, toićna. 0,64. rzeczowniki typu róg, rzeczownik rok (w pl. lata), rzeczowniki typu dobroczyńca, Linde, nadzieja, statua, okno, nasienie, pisklę, ramię, 0,64 lub 0,S7 rzeczownik królowa oraz rzeczowniki oko i ucho, 0,57: rzeczowniki typu gospodyni, krawcowa, jabłko, słońce, narzędzie, rzeczownik dziecko (w pl. dzieci), 0,5(7:14): rzeczowniki typu chorąży, myśliwy, bliźni, Eustachy, Pini, Słowacki, noc, rzeczownik pani, rzeczowniki typu zastępowa. Orzeszkowa, Konopnicka, 0,5 lub 0,43 (6:14): rzeczowniki typu postać. Najmniejszą dla w pełni odmiennych rzeczowników liczbę form przypadkowych mają też rzeczowniki typu mysz, kość - wskaźnik 0,43”. [Tyle (6 form) mają też rzeczowniki częściowo odmienne (nieodmienne w sg.) typu muzeum, 5 form mają pl. tant. imieniny, sanie i in., 4 formy - sg. tant. czesne i in., 3 formy - rzeczowniki typu Biała itd.].

Różnice istniejące między wskaźnikami fleksyjności nie pokrywają się, jak widać, z różnicami zachodzącymi między tradycyjnymi (zazwyczaj podręcznikowymi) podziałami rzeczowników- na gromady (typy) deklinacyjne. Tworzą te wskaźniki odrębny podział, w którym istotną właściwością jest stopień fleksyjności rzeczowników. Mamy tutaj sześcioelementowy ciąg: od najwyższego wskaźnika - 0,79 (z najmniejszą homommią) do najniższego - 0,43 (z największą homonimią)²⁸. Zróżnicowanie to obejmuje zarówno typy fleksyjne rzeczowników, jak też - jako w pewnym sensie elementy marginalne - poszczególne rzeczowniki. Wspomniany ciąg jest integralnym składnikiem współczesnego ogólnopolskiego systemu fleksyjnego rzeczowników.

5. Bez wchodzenia w różnego rodzaju szczegóły dotyczące fleksji współczesnych rzeczowników czeskich można by w dużym uproszczeniu podać orientacyjnie dla porównania z językiem polskim następujące wskaźniki fleksyjności tych rzeczowników w siedmioelementowym ciągu (od wskaźnika najwyższego do najniższego): 0,79 (obliczono jak wyżej: 11:14) lub 0,71 (10:14): rzeczowniki typupredseda, husita, rikśa, 0,71: rzeczowniki typu pan, soused, de huk, Zahradnik, sluha, źena, Bożena, 0,71 lub 0,64 (9:14), lub 0,57 (8:14): rzeczowniki typu hrad, 0,64 lub 0,57, lub 0,5 (7:14): rzeczowniki typu jazyk, 0,64 lub 0,57: rzeczowniki typu mesto, stredisko, 0,64 lub 0,5: rzeczowniki typu lovec, 0,64: rzeczowniki typu hajny, 0,57: rzeczowniki typu zloty, vstupne, 0,57 lub 0,5, lub 0,43 (6:14): rzeczowniki typusoudce, 0,5: rzeczowniki typu muz, Tomas, ućitel, strój, piseń, 0,5 lub 0,43: rzeczowniki typu ulice, 0,43: rzeczowniki typupnmdći(masc.), Jiri, kosi, niże, Alice, bytna, morę, sidliśle, ho\ózi,

²¹ Można to bardzo ogólnie przedstawić następująco: 6 < x 11, gdzie x oznacza liczbę odrębnych form przypadkowych.

^u Bierze się tu pod uwagę tylko fleksję rzeczowników zgodną z normą (poprawnościową) ogólnopolską