I. Artykuł zawiera wybrane kwestie dotyczące materiału porównawczego z zakresu współczesnej fleksji rzeczowników polskich (dokładniej: fleksji ogólnopolskiej) i czeskich. Bierze się przy tym pod uwagę niektóre podobieństwa i różnice typologiczne istniejące między tymi blisko spokrewnionymi ze sobą językami.
Przyjmuję, żc różnego rodzaju metody ilościowe (kwantytatywne) są w badaniach językoznawczych metodami pomocniczymi, podrzędnymi w stosunku do metod jakościowych (kwalitatywnych). Stosowane na gruncie językoznawstwa metody ilościowe I uściślają jednak analizę materiału językowego i tym samym pogłębiają wypływające rz tej analizy uogólnienia.
Istotną różnicą typologiczną fleksyjno-składniową zachodzącą między wspomnianymi wyżej językami jest występowanie w języku ogólnopolskim kategorii męskooso-bowości, brak jej natomiast w języku czeskim.
Do wspólnych właściwości typologicznych współczesnej polszczyzny i współczesnego języka czeskiego należy m.in. wielostronnie rozbudowana fleksja rzeczowników. Według Damborskiego i Lotki, współczesna polszczyzna ,jest językiem mniej J fleksyjnym w porównaniu np. z językiem czeskim”1. Autorzy ci dodają, że „nieodmien-ność [w języku polskim] dotyczy nie tylko obcych wyrazów pospolitych typu jury, resume, menu, foyer, kilo..., ale również wielkiej grupy nazw niesłowiańskiego pochodzenia oraz niemałej ilości nazw słowiańskich i rodzimych”2.
Niech podane niżej przykłady czeskie przynajmniej fragmentarycznie zilustrują niektóre podobieństwa i różnice dotyczące odmienności lub nieodmienności rzeczowników czeskich i polskich.
Rzeczowniki kakadu, marabu (masc.) odmieniają się w języku czeskim jak pan (np. gen. sg. kakadua, „ale liesklonna jsou emu, zebu”)3, burźoa (masc.) odmienia się
Z. Zagórski, O badaniach fleksji z zastosowaniem metody ilościowej. W: Linguam amicabilent facere. Pod red. J. Bańczcrowskicgo, T. Zgółki. Poznań 1999, s. 197-203.
1J. D a m b o r s k E. Lotko, Studia o współczesnym jeżyku polskim (skrypt). Olomouc 1992, s. 7. 1 Ibidem, %. 7,9.
’ Zob. Mhmtice Ćeitiny. 2. 7\>aroslovl. Red.: J. Pctr, M. KomArek, J. Kofenaky, J. VcsclkovA. Prnha 1986, i. 342.