30 (376)

30

przypadku duża oś elipsy wynosi 1,22 d, a mała 0,71 d. Zaletą takiego sposobu jest możliwość bezpośredniego odczytania (np. przez pomiar) z rzutu wymiarów przedmiotu, naturalnie z wyjątkiem promieni łuków.

Podczas rysowaniu elips można posługiwać się elipsografem (krzywik do kreślenia elips) o stosunku osi około 1:1,7 lub stosować sposób uproszczony, przedstawiony na rysunku 3.18a, w którym elipsy zastąpiono lukami okręgów.

Drugim rodzajem aksonometrii prostokątnej stosowanej w rysunku technicznym jest dimetria (dwumiarowa aksonometria prostokątna). Powstaje ona, gdy dwie liczby w stosunku skróceń aksonometrycznych są równe, co daje równoramienny trójkąt śladów aksonometrycznych. Kąty między osiami aksonometrycznymi zależą od stosunku skróceń. W normach rysunkowych do dimetrii najczęściej zaleca się stosunek skróceń A:fi:& = 0,5:1:1. Taki ciąg wartości skróceń upraszcza konstrukcję osi aksonometrycznych. Na skutek tego kąt między osiami o jednakowym skróceniu (rys. 3.17b) wynosi 97° (dokładniej 97°10’51”), a między osiami o różnych skróceniach 131°30’ (dokładniej 131°24’34,5”). Dwa równe skrócenia wynoszą wówczas: ^ = 3 = 272/3, a współrzędne równoległe do trzeciej osi są skracane do A = y/2/3.

W dimetrii okręgi leżące w płaszczyznach równoległych do płaszczyzny o mniejszym skróceniu rysujemy jako elipsy o stosunku osi 9:10 (dokładniej 0,881:1). Ich osie pokrywają się z przekątnymi ukośnika przedstawiającego dimetrię kwadratu opisanego na okręgu i o bokach równoległych do osi układu prostokątnego. Rzutami okręgów w płaszczyznach równoległych do pozostałych płaszczyzn układu prostokątnego są elipsy o stosunku osi około 1:3 (dokładniej 1:3,03), a ich duże osie są prostopadłe do odpowiednich osi aksonometrycznych.

Normy rysunkowe zalecają stosowanie w dimetrii zaokrąglonych wartości skróceń y. = 9 = (0,94) = 1 iż — (0,47) = 0,5 , co powoduje wzrost długości osi elips o 6%.

W przypadku małych średnic okręgów przedstawionych w formie elips o stosunku 9:10 normy dopuszczają zastąpienie ich okręgami. Praktycznie o stosowaniu tego uproszczenia nie decyduje sama wartość średnicy d okręgu, ale jej stosunek do grubości linii s, którą go narysowano. Jeżeli średnica okręgu wpisanego w ukośnik będący dimetrią kwadratu jest mniejsza od dwudziestu grubości linii {d < 20 s), to elipsę można jeszcze zastąpić okręgiem.

Podczas rysowania elips w dimetrii można również stosować uproszczony sposób kreślenia za pomocą łuków okręgów, przedstawiony na rysunku 3.18b.

Z aksonometrii ukośnej najczęściej jest stosowany tylko jeden przypadek szczególny, gdy rzutnia aksonomeryczna jest równoległa lub leży na jednej z trzech płaszczyzn układu prostokątnego. Takie ustawienie daje bowiem