322 323 (6)

Zmiany systemu podatkowego w Polsce, mimo rozłożenia w czasie.

zostały

t

Czfil III. Podstaw; makroekonomii

radykalną zmianę systemu funkcjonowania podatku pośredniego w Polsce, p,^ datek ten naliczany jest według stawek: podstawowej - 22% oraz obniżonych - 7%, 3% i 0%. Nowy system opodatkowania obrotów, wprowadzony zgodnie z zaleceniami ekspertów z Międzynarodowego Funduszu Walutowego, jest od wzorowaniem wielofazowego podatku od wartości dodanej VAT, który został zastosowany po raz pierwszy w 1968 r.; obecnie VAT funkcjonuje w blisko 7o krajach.

przeprowadzone w sposób sprawny i niczaklócający nadmiernie procesów g_os. podarczych. Od strony legislacyjnej nowy system podatkowy jest nowoczesny, zbliżony do istniejącego w Unii Europejskiej. Prowadzi on do zmiany struktuiy dochodów budżetowych w kierunku zwiększenia udziału podatków pośrednich i bezpośrednich płaconych przez ludność. Modyfikacje systemu podatkowego polegają głównie na zwiększeniu sprawności fiskalnej aparatu administracyjnego i stosowaniu skuteczniejszych sposobów ograniczania zakresu działalności gospodarczej wymykającej się spod kontroli podatkowej oraz obniżaniu obciążeń podatkowych przedsiębiorców w celu pobudzenia ich efektywności gospodarczej i stworzenia nowych miejsc pracy.

11.3. Wydatki budżetu państwa

Wielkość i struktura wydatków publicznych odzwierciedlają rolę, zakres i kierunki działalności państwa. Z punktu widzenia przeznaczenia można wyodrębnić trzy grupy wydatków publicznych:

1)    wydatki związane z tradycyjnym pełnieniem przez państwo takich funkcji, jak: obrona narodowa, administracja i wymiar sprawiedliwości:

2)    wydatki związane z realizacją celów społecznych „państwa dobrobytu" (oświata, kultura, ochrona zdrowia, świadczenia socjalne itp.):

3)    wydatki wynikające z pełnienia funkcji interwencyjnych w gospodarce (oddziaływanie na inwestycje produkcyjne i infrastrukturalne, subsydia dla rolnictwa. przedsiębiorstw państwowych i prywatnych oraz wydatki transferowe, które wpływają stabilizująco na koniunkturę - np. świadczenia społeczne poza tym. że pełnią funkcję redystrybucyjną, wpływają też na wielkość globalnego popytu).

W ubiegłym wieku wydatki publiczne na ogól szy bko rosły, niejednokrotnie w tempie wyższym niż produkt narodowy (tab. 11.3). Wzrastający udział wydatków publicznych był jedną z konsekwencji akceptowania w teorii i polityce ekonomie*' nej aktywnej roli państwa w gospodarce. Proces ten. zapoczątkowany w XX wieku w Europie Zachodniej w latach trzydziestych i czterdziestych, a w USA w latach pięćdziesiątych, był dobitną ilustracją dominacji w przeszłości paradygmatu ke>" nesowskiego. uzasadniającego rozwój wydatków na cele socjalne i ingerencję państwa w życie gospodarcze.

Rozdział II. Budżet państwa. Polityka fiskalna

Tabela UJ

Udział wydatków publicznych w produkcie krajowym brutto (w %)

Kraje	1900	1928	1950	1970	1980
USA	7.3	10.4	23.1	32.2	33.1
Wielka Brytania	14.4	24.2	39J	40.9	46.0
Niemcy	12J	13.6	28.6	373	473

ZtóJto S Oo^v-vU.

Cdimirt (ń.i/oZi/lfl    WrniM 1#». 1428.

1 Chociaż od połowy lat siedemdziesiątych można zaobserwować zmianę poglądów na ekonomiczną rolę państwa oraz wzrastającą popularność idei konserwatywnych i liberalnych, udział wydatków publicznych w relacji do PKB nadal “1 jest wysoki i nic wykazuje tendencji malejącej. Na początku XXI wieku w krajach rozwiniętych gospodarczo wydatki sektora finansów publicznych stanowiły przeciętnie ponad 40% PKB, a w niektórych przekraczały 50% (tab. 11.4).

Tablica IM

Wydatki sektora finansów publicznych (w ^c.'< PKB)

Kraj	1986	1990	1995	2000	2003
	37.6	36.3	39.7	363	36.2
Austria	55.8	53.1	573	52,4	51.6
	58.9	53.4	523	49.4
			43.9	43.4	47.1
	53.3	57.0	603	54.7	56.6
Finlandia	47.9	48.6	59.6	49.0	51,0
Francja	52.7	50.7	55.0	523	54.4
Grecja	45.2	503	50.0	49.7	46.7
Hiszpania	42.6	43.4	45.0	393	393
Holandia	56.9	54.8	51.4	453	48.6
Irlandia	53.9	433	413	32,0	35.2
Islandia		42.4	43.7	42.8	46.5
Japonia	31.2	32.1	36.1	38.6	383
Kanada	473	48.8	483	41.0	40.1
Korea	183	193	20.6	24.4	29.1
kukscmbuii;		433	453	383	46.6
	45.4	44.4	49.4	45.7	49.4
	483	523	51.6	43.4	4S.4
"owa Zelandia		533	41.9	40.2	39.8
Polska				453	46.8
SfWtuealia	41.3	42.1	45.0	453	463
			543	65.4	47.6
	62.0	59.4	67.6	57.4	59,0
USA	37.0	363	36.4	33.6	35.9
J.Wy			56.9	48.0	4S.4
^jełka Brytania Wioch;	45.6	423	44.6	37.0	423
	51.4	54.4	53.4	463	48.5
ijrefa Euro	49.2	48.7	51.4	47,0	48.9
	49.2		50.9	45.9	48,4
	40.6	403	42.1	393	4U