36 (357)

36

Jerzy Bartmifiskl

uchwyt, względnie trzonek pozwalający na trzymanie jej w ręku U) czasie jedzenia oraz 2 — część szerszą i wgłębioną („miseczkę”, „łódeczkę”) umożliwiającą nabranie potraw półpłynnych i płynnych oraz poszczególnych kęsów i przeniesienie ich do ust. Umiejętne korzystanie z łyżki (jedzenie łyżką zupy z talerza) polega na tym, aby: 1 — odpowiednio ją uchwycić; 2 — nabrać na nią dostateczną ilość płynu; 3 — poprowadzić go do ust tak, aby się nie wylał; 4 — wlać zawartość łyżki do ust unosząc nieco w górę trzonek łyżki, podczas gdy „łódeczka” dotyka dolnej wargi otwartych i zwężonych nieco ust. Sprawność posługiwania się łyżką i doskonalenia w tym zakresie polega nie tylko na orientacji w strukturze łyżki (przybory do jedzenia), ale także na odpowiednim dostosowaniu łańcucha kinetycznego do jej budowy i funkcji. Wymienione powyżej ogniwa łańcucha kinetycznego zostaną kolejno omówione, z odwołaniem się do zdjęć zamieszczonych w tablicy I. ¹

Cechy stylistyczne przytoczonego tekstu naukowego dostrzeżemy najłatwiej, jeśli dokonamy jego przekładu na styl potoczny, tzn. przekażemy jego treść „swoimi słowami”. Przekład ów .może-przyjąć mniej więcej taką postać:

(4) Jedzenia zupy łyżka trzeba sie nauczyć, po prostu trzeba trochę poćwiczyć, próbować. Trzeba zwłaszcza wiedzieć, którą stroną łyżki się je, a którą się trzyma w ręce.

Zestawiając oba uiecia stylistyczne tego samego tematu stwierdzamy przede wszystkim istnienie szeregu różnic językowych, które są odpowiedzialne za ustalenie różnicy naukowv ł potoczny, są wiec dystynktywne stylistycznie. W naszym tekście za takie cechy dystynktywne gotowi bylibyśmy uznać np. pewne terminy (całokształt, struktura, funkcja, łańcuch kinetyczny...), konstrukcje składniowe (zdania pojedyncze o wielu, stopniach wewnętrznej hipotaksy; brak dialogów: liczne imiesłowy wprowadzające drugostopniową niezdaniotwórcza predykacie: zdania z rozbudowanymi orzecznikami pełniącymi funkcje defi-niensów w stosunku do podmiotów), pe^me cechy struktury tek-

1

A. Dzierżanka-Wyszyńska: Rozwój psychomotoryki małe-tio dziecka. Kształtowanie nawyków posługiwania się przedmiotami codziennego użytku. Warszawa 1972, PZWS, s. 72.