36 (400)

W większości przypadków, w których wysięk jest suro-wiczo - włóknikowy, chorzy powracają do zdrowia, choć zwykle pozostaje uszkodzenie samego mięśnia sercowego.

Wysięk ropny stanowi zagrożenie dla pacjenta.

Wyzdrowienie w postaciach gruźliczych jest rzadkie, a postacie posocznicowe prawie nieuchronnie prowadządo zgonu.

1.1.3. PRZEWLEKŁE ZAPALENIE OSIERDZIA I POZOSTAŁOŚCI PO ZAPALENIU OSTRYM

Ostateczne następstwa zapalenia osierdzia zależą od stopnia uszkodzenia błon surowiczych oraz od charakteru i umiejscowienia zrostów. Jeżeli zrosty występują tylko pomiędzy obiema warstwami osierdzia, objawy mogą być nieznaczne. Sytuacja staje się poważniej sza, gdy zgrubienie i zwłóknienie osierdzia osiągnie taki stopień, że zaciska serce, utrudniając jego rozkurcz. Przy tego rodzaju zmianach dopływ krwi żylnej do serca w fazie rozkurczu staje się utrudniony, następuje wzrost ciśnienia w układzie żylnym i zmniejszenie rzutu sercowego. Prowadzi to do powstania objawów ogólnych (patrz str.70), a niekiedy do wyraźnych objawów brzusznych podobnych do tych, jakie cechują pierwotne uszkodzenie lub względną niedomykalność zastawki trójdzielnej. Początkowo sam mięsień sercowy przeważnie nie wykazuj e żadnych zmian, z czasem jednak może dojść do zaniku włókien mięśniowych.

Stosowane zabiegi

Ostrego zapalenia osierdzia oczywiście nie leczymy metodami fizykalnymi. Konieczny jest odpoczynek, leczenie farmakologiczne i odpowiednie pielęgnowanie chorego. W cięższych przypadkach może zachodzić konieczność opróżnienia worka osierdziowego z płynu bądź przez nakłucie strzykawką, bądź też przez operacyjne otwarcie jamy osierdzia. Operacja taka nosi nazwę paracentezy.

Po wyzdrowieniu lub przejściu choroby w stan przewlekły można stosować fizjoterapię. W większości przypadków postępowanie jest takie samo, jak we wczesnym okresie nabytych w^rad zastawek. Ważne jest, aby nie podejmować prób naciągania zrostów pomiędzy osierdziem i klatką piersiową. Nie należy również wykonywać silnych ruchów wyprostnych. Przy masażu klasycznym nie wolno wykonywać energicznych oklepywań klatki piersiowej.

W lżejszych przypadkach, w których nie doszło do uszkodzenia serca lub uszkodzenie jest nieznaczne, a serce nie jest skrępowane zrostami, można zastosować postępowanie według tych samych zasad, co w okresie późniejszym w nabytych wadach zastawek.

1.2. CHOROBY WSIERDZIA

Choroby te doprowadzają do zniekształcenia jednej lub więcej zastawek serca, które wskutek tego bądź nie mogą się całkowicie otwierać, bądź też szczelnie zamykać. Wynikiem tych chorób bywa wada serca.

Najczęstszą przyczyną wad zastawkowych serca jest:

•    Zapalenie wsierdzia (endocarditis), które może być pochodzenia gośćcowego bądź pozostawać w związku z chorobami zakaźnymi wieku dziecięcego, jak odra, szkarlatyna, zapalenie płuc.

•    Stwardnienie tętnic (arleriosclerosis), które doprowadza do stwardnienia zastawek, zwłaszcza półksiężycowatych aorty. Segmenty tych zastawek ulegają pomarszczeniu lub pofałdowaniu, powodując niedomykalność.

75