38 (374)

rośnięte serce ma więcej siły niż zdrowe. Tę zwiększoną siłę serce wykorzystuje na utrzymanie swej normalnej pracy a tym samym ma niewielką lub nie ma w ogóle rezerwy na wypadek zwiększonego obciążenia. Dochodzi wówczas do załamania się kompensacji. Tak więc serce chorego z wadą zastawkową zawsze jest znacznie bliższe punktu załamania się kompensacji, o czym należy pamiętać przy leczeniu takich chorób.

Należy także pamiętać, że kompensacja jest pojęciem względnym. Wada serca chorego może być np. dostatecznie wyrównana dla potrzeb ustrojupozostającego w spoczynku i w pozycj leżącej, ale już nie w pozycji siedzącej; nieprawidłowość może być wyrównana w pozycji siedzącej, ale nie w stojącej.

1.2.1. WADY ZASTAWEK TĘTNICY GŁÓWNEJ

1. Niedomykalność zastawek półksieżycowatych tętnicy głównej jest najbardziej niebezpieczną ze wszystkich wad zastawkowych, zwłaszcza jeśli jest następstwem stwardnienia tętnic. Część krwi, która zostaje wyrzucona podczas skurczu przez lewą komorę do tętnicy głównej, cofa się przez niedomknięte zastawki do komory. W konsekwencji na obwód dostaje się mniej krwi i pod mniejszym ciśnieniem. Zmniejsza się również krążenie wieńcowe. Jeżeli przyczyną niedomykalności jest stwardnienie tętnic, to naczynia wieńcowe również mogą być zajęte procesem chorobowym, a to jeszcze bardziej upośledza dopływ krwi do mięśnia sercowego. Dodatkowo w tej wadzie istnieje ryzyko oderwania się skrzepu od uszkodzonej zastawki i zamknięcia przez niego jednej z tętnic wieńcowych. Powstały zator może pozbawić całkowicie mięsień sercowy dopływu krwi, co powoduje zatrzymanie akcji serca.

Niedomykalność zastawek tętnicy głównej zostaje wyrównana przez rozszerzenie i przerost lewej komory.

2. Zwężenie lewego ujścia żylnego jest rzadką wadą, która często kojarzy się z pewnego stopnia niedomykalnością zastawek półksiężycowatych. Jest to wada lżejsza niż niedomykalność. Kompensacja polega na rozszerzeniu i przeroście lewej komory, jednak w znacznie mniejszym stopniu niż w niedomykalności.

Objawy są spowodowane niedostatecznym zaopatrzeniem w krew tętniczą wszystkich części ciała. Pomimo kompensacji krążenie układowe jest zmniejszone i dlatego objawy przypominają niedokrwistość. Krążenie płucne nie jest upośledzone (chybaże współistnieje wada zastawki dwudzielnej).

Objawy w niedomykalności są cięższe niż w zwężeniu. Do najważniejszych należą:

1.    bladość twarzy,

2.    ból przedsercowy,

3.    objawy mózgowe,

4.    kołatanie serca,

5.    duszność.

Obrzęki oraz objawy brzuszne są nieznaczne.

1.2.2. WADY ZASTAWKI DWUDZIELNEJ

Niedomykalność zastawki dwudzielnej może być następstwem choroby gośćcowej lub też może mieć charakter czynnościowy wskutek znacznego rozszerzenia lewej komory. W wadzie mitralnej zwykle niedomykalność i zwężenie współistnieją.

Przy skurczu lewej komory część krwi cofa się przez niedomykającąsię zastawkę dwudzielną do lewego przedsionka. W konsekwencji ulega on rozszerzeniu i przerostowi. Rozszerzenie lewego przedsionka jest przeszkodądla powrotu

79