38 (466)

<* ł «U-łoioA. irrd\ VI Ss>łLi-SlivAiy |col I, AUaPyfa    U«>;w a 200?

ISBN 97K-KMU-I5JIM4 w: ty WN f*WN 2l»>?

ROZDZIAŁ 3 Uwarunkowania polityki ipolec/nej 59

uwarunkowaniami, których ranga powinna być konfrontowana z oddziaływaniem innych czynników - ekonomicznych, kulturowych i politycznych. Pomijanie znaczenia lub umniejszanie rzeczywistej roli jakichkolwiek okoliczności faktycznych procesów społecznych ogranicza skuteczność polityki społecznej, również w kontekście realizowania jej normatywnych założeń.

Klasyfikacja uwarunkowań polityki społecznej

Jak juz wspomniano, niejednorodność zakresu i roli polityki społecznej, przenosząca się do sfery jej realizacji, powoduje, że badanie uwarunkowań polityk szczegółowych przeważa nad analizą systemową determinantów sfery społecznej. W ostatnich latach ukazały się nieliczne zwarte opracowania podejmujące wpływ wybranych uwarunkowań na różne aspekty polityki społecznej w Polsce¹.

Poniższa próba modelowego ukazania uwarunkowań polityki społecznej odnosi się do analiz zawartych w tych oraz w innych opracowaniach dotyczących polityki społecznej, a także do sposobów systematyzowania otoczenia instytucji we wspomnianych pracach z dziedziny zarządzania i polityki gospodarczej Chodzi w niej o ukazanie czynników wyznaczających rangę polityki społecznej w państwie, a także kontekstu najważniejszych wyborów określających rzeczywistą hierarchię celów społecznych, jakość i skuteczność ich realizacji oraz charakter instytucji tej polityki.

Najbardziej ogólnie uwarunkowania polityki społecznej można podzielić na wewnętrzne i zewnętrzne. Pierwsze z nich, wynikające ze stosunków w państwie, są bardziej złożone i zachowują większy wpływ na realizację polityki społecznej. Na uwarunkowania zewnętrzne składa się oddziaływanie czynników usytuowanych poza państwem. Ich znaczenie rośnie w związku z żywiołowymi procesami globalizacji i ponadnarodowej integracji państw, wpływającymi na charakter przyjmowanych p17.cz nic rozwiązań systemowych oraz na ich zasoby materialne.

Wśród uwarunkowań zewnętrznych należy wyróżnić:

•    ustrojowo-polityczne (stopień ceniralizacji/deccntralizacji państwa, stan instytucji demokratycznych, ranga polityki społecznej w polityce państwa, poglądy doktrynalne na politykę społeczną, relacje między polityką społeczną i polityką gospodarczą, jakość naukowo-ekspercka polityki społecznej);

•    materialne (ekonomiczne, w tym: poziom osiągniętego rozwoju gospodarczego, stopa i struktura wzrostu gospodarczego, sytuacja na rynku pracy; infrastrukturalne, w tym: dostępność i jakość dostarczanych usług społecznych, sytuacja mieszkaniowa społeczeństwa, stan infrastruktury komunikacyjnej; ekologiczne);

' Ludmiła Dzicwięcka-Bokuu, Systemowe determinanty polityki społecznej. Wrocław 2000. Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego; Uwarunkowania współczesne/ polityki społeczne/. Bogusław Ponikowski, Józef Zarzeczny (rcJ.), Wrocław 2000, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego: Józef Orczyk, Polityka społeczna. Uwarunkowania i cele. Poznań 2005. Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej.