3

Pellegrin n Francjn Art. 6 ml. 1

Przewlekłość postępowania w sprawie niezdolności do pracy

pracownika zatrudnionego przez państwo na podstawie umowy

1.    Rozstrzygnięcie o stosowaniu art.6 ust. 1 do funkcjonariuszy publicznych —zatrudnionych na stale lub kontraktowych—wymaga przyjęcia kryterium funkcjonalnego, w zależności od charakteru obowiązków i odpowiedzialności pracownika. Należy przy tym przyjąć restrykcyjną interpretację wyjątków od gwarancji zawartych wart.6 ust. 1, zgodną z przedmiotem i racją bytu konwencji.

2.    Spod działania arl. 6 ust. 1 konwencji wyłączone są jedynie sprawy wniesione przez funkcjonariuszy publicznych, których obowiązki są charakterystyczne dla administracji działającej jako depozytariusz władzy publicznej odpowiedzialny za ochronę ogólnych interesów państwa lub innych instytucji.

Pellegrin przeciwko Francji — orzeczenie z 8 grudnia 1999 r., Wielka Izba, raport Europejskiej Komisji Praw Człowieka z 17 września 1998 r., skarga nr 28541/95

Francuskie Ministerstw Współprac\j i Rozwoju zatrudniło w 1989 r. Gillcsa Pelłegrina na podstawie umowy na czas określony jako doradcę technicznego w Gwinei w ramach programu współpracy zagranicznej. Przedtem pracował on w prywatnym sekt one. W1990 r. przeszedł badania lekarskie, aby sprawdzić fizyczni} zdołność do nowej podróży służbowej, tym razem do Gabonu. Wykazały one trwałi} niezdolność do pracy za granią. Ministerstwo skreśliło Pcllegriua z listy uczestników programu 'współpracy. Sprawa, które} luniósł w maju 1990 r. przeciwko ministerstwu do Sądu Administracyjnego w Paryżu, nadal się toczy.

W skardze do Europejskiej Komisji Praw Człowieka Pellegrin zarzucił nadmiernie długi czas trwania postępowania administracyjnego o uchylenie tej decyzji oraz o odszkodowanie (art. 6 ust. 1). Komisja uznała, że nastąpiło naruszenie tego przepisu (osiemnaście do czternastu).

Granice stosowania art. 6 ust. 1 to główny problem w sprawach wnoszonych przez funkcjonariuszy państwa, a dotyczących warunków ich służby. W systemach prawnych wielu państw Rady Europy istnieje podstawowa różnica między funkcjonariuszami publicznymi i osobami, których zatrudnienie reguluje prawo prywatne. Dlatego w swoim czasie Trybunał uznał, że sprawy dotyczące naboru, kariery i zakończenia służby funkcjonariuszy publicznych pozostają w zasadzie poza granicami art. 6 ust. 1 konwencji. W dwóch sprawach przeciwko Wło-7CM

chom (orzeczenia Massa — z 24 sierpnia 1993 r., A. 265-B; Francesco Lombardo — z 26 listopada 1992 r., A. 249-B) chodziło o rentę po zmarłej żonie, która była dyrektorem szkól, oraz o wyższą rentę dla zwolnionego ze służby oficera karabinierów. Trybunał uznał, że w obu sprawach roszczenia były czysto pieniężne i pojawiły się już po zakończeniu służby. Nie miały nic wspólnego z naborem do niej, karierą lub jej zakończeniem. Ponieważ państwo włoskie płacąc renty, nie korzystało ze swoich władczych uprawnień dyskrecjonalnych, można było porównać je do pracodawcy będącego stroną runowy o pracę regulowanej przez prawo prywatne. Roszczenia miały więc charakter cywilny w rozumieniu art. 6 ust. 1.

Z kolei w sprawie Neigel przeciwko Francji (orzeczenie z 17 listopada 1997 r., RJD 1997-11) kwestionowana odmowa zgody na powrót do pracy na stale stanowisko w urzędzie została uznana za dotyczącą naboru, kariery i zakończenia służby. Zdaniem Trybunału żądanie zapłaty odszkodowania w wysokości równej wynagrodzeniu, jakie skarżąca otrzymałaby w razie powrotu do pracy, nie mogło prowadzić do zastosowania art. 6 ust. 1. Przyznanie takiego odszkodowania przez sąd administracyjny było bowiem bezpośrednio uzależnione od wcześniejszego stwierdzenia, że odmowa zgody na powrót była sprzeczna z prawem. Tak więc spór nie dotyczył prawa cywilnego.

Zgodnie z innymi wyrokami Trybunału art. 6 ust. 1 stosuje się wtedy, gdy naruszenie wchodzące w grę dotyczy prawa czysto ekonomicznego — takiego jak zapłata wynagrodzenia lub „w istocie ekonomicznego" i gdy nie chodzi głównie o dyskrecjonalne uprawnienia władz.

Trybunał uznał, że obecne orzecznictwo nie daje pewności, jaki jest zakres zobowiązań państw na podstawie art. 6 ust. 1, w sporach pracowników sektora publicznego dotyczących warunków ich służby. Dotyczy to zarówno kryterium korzystania przez władze z; uprawnień dyskrecjonalnych, jak i kryterium ekonomicznego charakteru sporu. To drugie kryterium dopuszcza pewną arbitralność, bo każda decyzja związana z naborem, karierą łub zakończeniem służby ma skutki finansowe. Trudno więc oddzielić postępowania, w których wchodzi w grę interes czysto lub w istocie ekonomiczny od spraw innego rodzaju. W jednym z wyroków Trybunał uznał, że art. 6 ust. 1 ma zastosowanie dlatego, że główna kwestia dotyczyła środków utrzymania skarżącego. A przecież większość spraw wszczynanych przez funkcjonariuszy przeciwko organom administracji ma na nie wpływ. Tak więc również dla-

705