3 (2574)

wyrzut pitki ręką, wykopnięcie pitki podrzuconej ręką). Opracowane w określonym stopniu elementy techniki specjalnej ćwiczący mogą stosować w grze uproszczonej i formach zabawowych. Taktyka to sposób prowadzenia walki sportowej z zastosowaniem właściwych elementów techniki ogólnej i specjalnej. Warunkuje ją wiele czynników. Między innymi przeciwnik, własne możliwości wypływające z umiejętności technicznych, warunki zewnętrzne (boisko, temperatura, aura itp.) W nauczaniu taktyki na początkowym etapie będziemy dążyli do zrozumienia następujących jej składowych: ruchu bez piłki i po jej zagraniu, współdziałanie z part-nerami, utrzymywanie się przy piłce, krycie przeciwnika (każdy swego w strefie działania), stałe fragmenty gry. Istotą nauczania taktyki jest głównie to, by zbyt mocno nie ograniczać działań ćwiczących. Powszechnie panująca w tym wieku „magia posiadania piłki" oraz konieczność bycia tam, gdzie ona się znajduje, jest i tak silniejsza od ograniczeń podawanych przez szkoleniowca. Zbytnie ograniczenia zniechęcą ćwiczących i powoli będą zabijały ich myśl twórczą, inwencję do prowadzenia gry. Zadania szkoleniowca polegają na tym, by udowodnić ćwiczącym, że piłkę lepiej jest podać, niż permanentnie ją posiadać, że lepiej jest być troszeczkę dalej od miejsca gdzie jest pitka i wielu graczy, bowiem otrzymanie piłki w takiej sytuacji pozwala na większą swobodę manewru itp. W nauczaniu podstaw współdziałania graczy często lepiej jest stosować sporty uzupełniające takie jak: pitka ręczna koszykówka. Możliwość chwytu pitki ręką pozwala na precyzyjniejsze jej podanie i tym samym pomaga we współdziałaniu.

„Solą" taktyki jest niejako gra w różnych formach. Ona łączy sprawność specjalną i ogólną, dając jednocześnie najwięcej radości i satysfakcji ćwiczącym. Dlatego też tyle czasu (30%) treningów poświęcamy na grę. Gra musi być prowadzona na małych polach, do małych bramek, 6:6 lub 7:7, gdyż to gwarantuje częstszy kontakt z piłką, przy pokonywaniu stosunkowo niedużych odległości. W grze takiej trener powinien umieć „przemycie'' określone zasady walki, o których w trakcie gry powinien mówić zawodnikom, wykorzystując do tego odpowiednie sytuacje na boisku.

W pracy szkoleniowej z dziećmi nie możemy zapominać o stosowaniu sportów uzupełniających, które powinny stanowić odmianę zajęć dla dzieci a jednocześnie, w trosce o wszechstronne przygotowanie fizyczne, stanowić jego realizację.

W treści procesu szkolenia nie może zabraknąć oddziaływania na psychikę dzieci. Są one wdzięcznym tworzywem. Jak je uformujemy, taki będzie „produkt" końcowy. Na jakie elementy oddziaływania wychowawczego, bo o ten aspekt głównie chodzi, zwracamy szczególną uwagę? Głównie kształtujemy:

-    nawyk systematyczności i obowiązkowości,

-    uczciwości, rzetelności i tolerancji, która ma tak wielkie

znaczenie w życiu zesjsołu,

-    nawyk wałkisportowej, zwyciężenia, bycia lepszym,

-    poczucie własnej godności, ale jednocześnie skromności,

-    nawyk dbania o swój stan zdrowia i higienę osobistą,

-    nawyk właściwego podchodzenia do obowiązku nauki w

szkole i obowiązków w domu.

Jak wynika z powyższego zestawienia, treści nauczania są bardzo szerokie i wymagają właściwej realizacji. Spoczywa na nas tutaj obowiązek zrobienia „dobrego początku" dla sportu.

Struktura rocznego cyklu szkolenia

Roczny cykl szkolenia dzieci różni się zdecydowanie w swojej budowie od tego, który stosujemy z młodzieżą i seniorami. Nie jest prawdą, że cykl ten formalnie dzielimy na okresy i podokresy. Dla dzieci jest to niejako permanentny okres przygotowawczy do podjęcia wysiłku sportowego w przyszłości. Roczny cykl szkolenia dzieli się w zależności od pór roku, gdyż z tym wiąże się specyfika prowadzenia zajęć na boisku i na sałi. Rok szkolenia możemy podzielić na trzy części. I tak:

-    część jesienna: trwająca od 1 września do 15-30 października,

-    część zimowa: trwająca od 1 listopada do 30 kwietnia,

-    część wiosenna: trwająca od 1 moja do końca czerwca.

Okres lipca i sierpnia, to okres wakacji. Dzieci często przebywają

z rodzicami i systematycznego szkolenia w tym czasie nie prowadzimy.

W UNTS-ie w c2asie ferii zimowych i na początku wakacji (21 dni) organizowane są obozy, które w całości finansowują rodzice. Tyiko nieznaczna liczba chłopców nie bierze w nich udziału (względy finansowe). Obozy takie dają chłopcom wiele w sensie zbierania doświadczeń. Muszą sie wykazać zaradnością, pomysłowością koleżeństwem.

W trakcie przerw w nauce (ferie świąteczne) zajęcia nie są przerywane, a ich intensywność często wzrasta Dzieci mają dużo czasu wolnego, który można wykorzystać dla szkolenia i wychowania.

Budowa jednostki treningowej

Jednostka treningowa, to najmniejsza organizacyjna cząstka procesu szkolenia. Na etapie szkolenia dzied czas trwania takiej jednostki powinien wynosić około 90 minut. Wiele publikacji na ten temat mówi o 60 minutach, jednak w praktyce jest to czas zbyt krótki na osiągnięcie zadowolenia ćwiczących.

Każda jednostka musi zawierać coś w rodzaju rozgrzewki lub wprowadzenia do zajęć. Potem musi sięodbyć nauczanie nowego elementu techniki specjalnej. Lekcja nie może obyć się bez kształtowania sprawności ogólnej. Po zsumowaniu czasu na w/w elementy. nie zostaje wiele na grę. A przecież to ona jest najważniejsza dla dzieci. Nie należy tego lekceważyć.

Drugim problemem, z którym się spotkałem w swojej wieloletniej pracy trenera, to sposób prowadzenia zajęć a szczególnie korzystania ze środków i form treningu. Najczęściej lekcja w pracy z dziećmi jest w swej budowie, a także w treści, miniaturą lekcji dla seniorów. Jest to niewybaczalny błąd. Często szybkie postępy chłopców tak prowadzonych utwierdzają szkoleniowca, że jest to droga właściwa. Niestety tak prowadzone zajęcia dają szybki przyrost umiejętności tylko w początkowym okresie. Im dłużej trenujemy, tym mniejsze postępy będą czynili nasi podopieczni. Najistotniejsze będzie to, że sami ćwiczący będą rezygnowali z zajęć, gdyż będą zmęczeni taką formą ich prowadzenia. Radość i zabawa na początkowej drodze nauczania piłkarzy jest najwłaściwszą drogą do sukcesu. Kto nie ma cierpliwości do czekania na sukces, nie powinien pracować z dziećmi i młodzieżą. Tylko seniorzy, którzy często są jedyną wizytówką klubu muszą mieć sukcesy wymierne (zwycięstwa, awanse, puchary, itp). W szkoleniu dzieci i młodzieży rozgrywki mistrzowskie, to tylko jeden z najtrudniejszych środków nauczania, a właściwie doskonalenia umiejętności piłkarskich. Kto tego nie rozumie, spotka się z wielkim rozczarowaniem po kilku latach pracy.

Lekcje dla chłopców UNTS prowadzone są według podanego poniżej konspektu (przykładowe):

Wzór Ą

1.    Środki organizacyjno-porządkowe - 5 min.

2.    Zabawa ożywiająca - bez piłki tub z piłką - 5 min.

3.    Ćwiczenia oswajające z piłką - 5 min.

4.    Zabawa na orientację - 5 min.

5.    Zabawa bieżna (najlepiej wyścigi szeregów) - 5 min.

6.    Zabawa na czworakach lub z mocowaniem - 5 min.

7.    Nauczanie elementu techniki w formie ścisłej lub doskonalącej - 10 min.

8.    Zabawa bieżna (wyścigi w rzędach) - 5 min.

9.    Zabawa skoczna (wyścigi w rzędach) - 5 min.

10.    Nauczanie lub doskonalenie techniki w formie ścisłej - 5 min.

11.    Gra -30 min.

12.    Ćwiczenia korektywne - 3 min.

13.    Podsumowanie lekcji - 2 min.

Wzór p

1.    Środki organizacyjno-porządkowe - 5 min.

2.    Zabawa ożywiająca - bez piłki lub z piłką - 5 min.

3.    Ćwiczenia kształtujące - w formie zabawowej lub ścisłej -10 min.

4.    Zabawa bieżna (najlepiej wyścigi szeregów) - 5 min.

5.    Nauczanie lub doskonalenie techniki w formie ścisłej -10 min.

6.    Zabawa bieżna (najlepiej wyścigi w rzędach) - 5 min.

7.    Zabawa skoczna (najlepiej wyścigi w rzędach) - 5 min.

8.    Nauczanie lub doskonalenie techniki w formie ścisłej -10 min.

9.    Gra - 30 min.

10.    Ćwiczenia oswajające z piłką (uspakajające) - 3 min.

11.    Podsumowanie lekcji - 2 min.

Po podaniu dwóch podstawowych wzorów toków lekcyjnych, jakie były w mojej pracy stosowane, warto podać kilka przykładów konkretnych środków treningowych, które je wypełniały.

Zabawy ożywiające

1.    „Nie daj się dotknąć" - wszyscy ćwiczący, poza „berkiem", posiadają piłkę i znajdują się w ograniczonym poiu. Posiadaną piłkę każdy prowadzi i stara się uniknąć klepnięcia przez berka, który porusza się szybkim marszem. Kto zostanie klepnięty przez goniącego berka lub w ucieczoe przed nim opuści pole gry, staje się berkiem. Odkłada pitkę poza polem gry i goni jako drugi berek. Zabawa trwa tak długo, aż pozostanie tylko jeden ćwiczący.

2.    „Uciekaj od piłki" - wszyscy poruszają się biegiem w ograniczonym polu, bez pitki. Piłkę posiada jedynie berek, a poza polem gry znajdują się piłki pozostałych ćwiczących. Berek prowadząc piłkę stara się dotknąć kogoś z uciekających, by powiększyć liczbę berków. Klepnięty przez berka ćwiczący bierze piłkę i staje się też berkiem. Koniec zabawy jest wówczas, gdy wszyscy ćwiczący posiadają piłkę.

3.    „Berek wyzwolony" - w ograniczonym polu gry znajdują się uciekający i goniący „berek”, wszyscy bez piłek. Zespól uciekający ma do własnej dyspozycji jedną, dwie piłki. Posiadający piłkę stara się podać ją ręką uciekającemu przed berkiem ćwiczącemu. Nie zezwala się na oddanie pitki przez berka innemu ćwiczącemu. Posiadający piłkę musi obserwować pole gry i podać ją potrzebującemu. Koniec zabawy określa czas gry - do 5 min.

4.    „Berek wyzwolony dwukolorowy" - dwa zespoły różniące się