3 (2823)

znaczenie pozytywne: aktywizuje i prowadzi do rozwoju psychicznego. Doznawanie umiarkowanej frustracji może korzystnie wpływać na procesy adaptacyjne i obronne u chorego, np. chorzy doznający umiarkowanego stresu przed operacją chirurgiczną, lepiej radzą sobie po operacji i doznają subiektywnie mniejszego bólu, niż ci, którym nie było dane przeżywać frustracji przed zabiegiem. Warto dodać, że nadawanie znaczenia chorobie jako frustracji lub deprywacji jest procesem subiektywnym, podmiotowym - podobna choroba i sytuacja dla jednych jest frustracją a dla innych deprywacją.

Znając znaczenie, jakie ma dla dziecka choroba, możemy zinterpretować i przewidzieć jego stan psychiczny i zachowanie.

Powyższy wywód prowadzi do konkluzji, że wyjątkowo ważne są informacje, jakie w różny sposób (nie tylko werbalny) przekazują dorośli choremu dziecku - informacje, z których buduje ono swój świat znaczeń. Zatem do niezbędnych kompetencji lekarzy i całego personelu medycznego należy zaliczyć umiejętność komunikowania się z dzieckiem, zarówno komunikowania werbalnego, jak i niewerbalnego.

Wszystkie zasady komunikowania się podporządkowane są postulatowi podmiotowego traktowania, odnoszenia się do drugiego człowieka, oczywiście także do dziecka. Warunkiem rozwoju dziecka jest poszanowanie jego godności, akceptowanie go i uczuciowe wsparcie dla jego potrzeb, emocji, problemów. Dziecko ucząc się popełnia błędy -taka jest jego natura. Należy mu pomóc w radzeniu sobie, pomóc zauważać błędy i radzić sobie z nimi nie naruszając jego poczucia własnej wartości. Dziecko jest osobą, której przysługuje bezwarunkowa akceptacja, mimo, że naganne są czasami jego zachowania. W każdym kontakcie z dzieckiem należy to podkreślać, że jest ważną, dobrą i kochaną osobą, ale popełnia błędy, zatem powinno uczyć się i starać, by zachowanie jego było coraz doskonalsze.

Przyjęto założenie, że zachowanie człowieka jest przede wszystkim funkcją znaczenia zdarzeń, sytuacji oraz obrazu siebie.

Także dziecko poznając wszystko, co go otacza, nadaje znaczenie temu, co doświadcza - określa właściwości, interpretuje, ocenia. Poznaje także siebie i dokonuje samookreślenia - ocenia siebie, określa swoją pozycję wśród innych osób. Zachowanie jest odpowiedzią samookreślonego „ja” na poznawany świat. Ta prawda o człowieku dotyczy w szczególny sposób dzieci. Mają one jednak słabo skrystalizowany obraz siebie - nie wiedzą jeszcze kim są, a świat w którym przyszło im żyć jest ciekawy i tajemniczy ale także nieprzewidywalny, chaotyczny, pełen zdarzeń, wy-