3 (469)

np. urzędy naczelnych organów państwowych, kancelarie urzędy administracji rządowej, sądy, prokuratury, jednostki obrony narodowej, szpitale, domy pomocy społecznej itp Jednostki budżetowe nie mają osobowości prawnej, jej brak oznacza, że te jednostki podejmują pewne czynności o charakterze cywilno-prawnym nie w imieniu danej jednostki ale jako upoważnieni przedstawiciele albo Skarbu Państwa albo samorządu terytorialnego odpowiedniego szczebla.

3. Jednostki gospodarki pozabudżetowej - jest to grupa, która róZni się od jednostek budżetowych, że podmioty wchodzące w jej skład mają prawo do finansowania swoich wydatków własnymi dochodami. Czyli jest to prawo samofinansowania się. Parametrem finansowym dla tych jednostek jest saldo rozliczeń z macierzystym budżetem np. saldo otrzymanych dotaqi i wpłat dokonanych na rzecz macierzystego budżetu to jest dla nich parametr. Ale gospodarka pozabudżetowa może być prowadzona w różnych formach zarówno organizacyjnych i nie tylko np. są to zakłady budżetowe, gospodarstwa pomocnicze i są tak zwane środkami socjalnymi Zakład budżetowy jest to jednostka państwowa, która prowadzi działalność gospodarczą na zasadzie samowystarczalności czyli pokrywa swoje wydatki w formie dochodów, ale prawo budżetowe dopuszcza możliwość dotowania zakładów czyli wspierania ich środkami pochodzącymi z budżetu. Nadwyżka finansowa z bieżącej działalności zakładu budżetowego jest przejmowana przez budżet państwa lub samorząd. Natomiast inwestycje są finansowane z gospodarki budżetowej. Aczkolwiek ustawa ograniczyła możliwość dotowania zakładów budżetowych ustalając. Ze łączne dotacje nie mogą przekroczyć 50% dochodów ich własnych. W formie zakładów budżetowych występują ośrodki szkoleniowe, jednostki gospodarki obrony narodowej, ośrodki sportowe. Natomiast na szczeblu samorządowym występują w formie przedszkoli, zakłady komunikacji miejskiej. Obserwujemy w tym sektorze zmiany i ruch form organizacyjnych związanych zarówno z sektorem gospodarki budżetowej i pozabudżetowe

Jednostki gospodarki pomocniczej.

Jest to jednostka pomocnicza wyodrębniona z jednostki budżetowej. W tej działalności można prowadzić działalność po części związana z działalnością budżetową. Jest ona organizacyjnie wyodrębniona z tej jednostki i finansowana z dochodów własnych. Dotacje to tych jednostek są kierowane w mniejszej kwocie. Gospodarka pomocnicza musi odprowadzać do macierzystego urzędu 50% zysku pozostającego po opłaceniu podatku, ale z kolei nie muszą asymulować środków na inwestycje. Gospodarka pomocnicza dokonuje sprzedaży usług na rzecz macierzystej jednostki budżetowej po kosztach własnych

Występuje jeszcze jedna forma w sektorze gospodarki pozabudżetowej, a mianowicie środki specjalne czyli zasadnicza różnica od tych dwóch form. Gromadzenie tych środków specjalnych wiązała się z tym że dochody budżetu państwa związane

z określonym rodzajem działalności w obrębie jednostki budżetowej nie są odprowadzane bezpośrednio do budżetu, ale są gromadzone na specjalnym rachunku, z którego pokrywane są koszty tych działalności.

Ogólna zasadą obowiązującą w polskim systemie budżetowym jest wygasanie

z końcem roku upoważnień do wydatków jakie wynikają z ustawy budżetowej na dany rok. Więc zgodnie z tą zasadą jest konieczność odprowadzania na rachunek macierzystych budżetów tych środków, które do końca nie zostały wykorzystane. Ale ustawa wprowadziła szczegółowe regulacje i pozostawiła pewną furtkę środków specjalnych. Ustawa zakłada, że te środki specjalne są to takie środki finansowe gromadzone przez jednostki budżetowe mogą być gromadzone z różnych tytułów, mianowicie:

1.    środki wyodrębnione na rachunkach bankowych na podstawie odrębnych ustaw ustanowione przez ustawę o finansach publicznych

2.    z tytułu faktów, zapisów darowizn uczynionych w postaci pieniężnej na rzecz jednostki budżetowej

3.    z tytułu odszkodowań i wpłat za utracone mienie, oddane jednostce budżetowej.

4.    Sprzedaż zasobów, środków materialnych przechowywanych w celach oficjalnych Środki specjalne są przeznaczone na:

1. na cele wskazane w ustawie lub uchwale na podstawie której są utworzone, są wykorzystywane na cele wskazane i remonty lub odtworzenie uszkodzonych składników majątkowych.

W jednostkach pozabudżetowych występują podmioty, które mają prawo do samofinansowania . Wynik rozliczeń z macierzystym budżetem dokonuje się metodą netto.

Występują tny grupy dochodów sektora publicznego:

1.    dochody z własności publicznej

2.    dochody z podatków i opłat publicznych

3.    dochody osiągane w drodze zaciąganych pożyczek.

Formy własności publicznej w niej występują 4 grupy majątku:

1.    majątek służący organom władzy i administracji

2.    majątek służący publicznym instytucjom usługowym

3.    majątek na planowanie w infrastrukturze