3 (599)

nie jest zalecane za wyjątkiem nagłych, sporadycznych przypadków. Krzywa C odpowiada metodzie ładowania równoległego, gdy urządzenie jest stale połączone z akumulatorem. W tym przypadku, jego napięcie jest ograniczone do wartości 2,3 V na ogniwo, aby uniknąć „zagotowania się” elektrolitu i wydzielania gazu. Prąd nie przekracza 75°/o wartości odpowiadającej ładowaniu normalnemu przy napięciu 2,4 V.

Na rysunku 7.2a przedstawiono schemat układu pozwalającego realizować ładowanie zgodnie z charakterystyką A z rys. 7.1. Układ umożliwia regulację prądu w zakresie od 0 do 5 A. Samoczynne wyłączenie prądu ładowania następuje dla akumulatorów 6 V przy napięciu 8,2 V, a dla akumulatorów 12 V przy napięciu 16,4 V.

Prąd ładowania zależy od kąta przewodzenia tyrystora Tyl sterowanego przez tranzystor jednozłączowy T3. Kondensator C3 znajdujący się w układzie emitera tranzystora jednozłączowego ładowany jest stałym prądem przez tranzystor T2. Wartość tego prądu zależy od ustawienia potencjometru Ku oraz od aktualnej wartości napięcia, do jakiej jest naładowany akumulator. Przy pewnej wartości napięcia na kondensatorze C3 przełącza tranzystor jednozłączowy T3 dając impuls wyzwalający tyrystor. Taki sam cykl pracy ma miejsce w każdym półokresie napięcia sieci. Prąd ładujący akumulator wywołuje spadek napięcia na rezystorze R±. Napięcie to, proporcjonalne do prądu ładującego, jest przykładane w kierunku przeciwnym do napięcia źródła prądowego (tranzystor T2) i w ten sposób uzyskuje się stabilizację prądu ładowania akumulatora. Ograniczenie napięciowe odbywa się na zasadzie, że wartość średnia napięcia na zaciskach tyrystora jest wyższa, gdy akumulator jest rozładowany a niższa, gdy jest naładowany. Układ ograniczający zawiera diodę Zenera D6, potencjometry Rq i Rj służące do nastawienia odpowiednich napięć ograniczających, rezystor R5 oraz kondensator Cr działający jako wskaźnik napięcia.

W przypadku naładowania akumulatora napięcie na zaciskach C2 jest niskie. Dzięki dzielnikom napięcia R5 i 1?6 (dla 6 V) lub K5 i jR₇ (dla 12V), dioda Zenera przestaje przewodzić gdy tylko napięcie na zaciskach akumulatora przekroczy określony próg. Przestaje przewodzić tranzystor Tl iw wyniku tego nie przewodzi również tranzystor T2. Generator zawierający tranzystor jednozłączowy T3 przestaje generować impulsy wyzwalające tyrystor Tyl. Nie płynie prąd ładujący akumulator, gaśnie również dioda elektroluminescencyjna Dl0 sygnalizując zanik prądu w obwodzie ładowania.

Na rysunku 7.2b przedstawiono przebiegi wyjaśniające sposób pracy opisanego wyżej układu.

Rys. 7.3. Charakterystyki ładowania dla różnych prądów nominalnych

Charakterystyki ładowania przedstawione na rys. 7.3 dla różnych prądów nominalnych wskazują, że ograniczenie wartości napięcia i pyądu jest bardzo skuteczne. Napięcie ładowania jest ograniczone do około 9 V w przypadku akumulatora 6 V i do 15 V dla akumulatora 12 V. Przy braku tranzystora jednozłączowego 2N2646 można wykorzystać układ zastępczy składający się z tranzystorów BC107 i BC177 (podobnie jak w układzie z rozdziału 8 rys. 8.7).

7.2.2.

PROSTY UKŁAD ŁADOWANIA AKUMULATORÓW

Układ przedstawiony na rys. 7.4 jest o wiele tańszy od układu poprzedniego. Nie ma on jednak stabilizacji prądu ładowania, jak to

Rys. 7.4. Prosty układ ładowania akumulatorów

217