407 (3)

jg i30. Co to są lutowia twarde; ich własności i zastosowanie?

Lutowia twarde mają wyższą temperaturę topnienia (> 600°C) i większą wytrzymałość. Ich celem jest tworzenie połączeń wytrzymałych i szczelnych. Należą do nich miedź z dodatkiem ok. 1% srebra lub ok. 8% fosforu, a także mosiądze o zawartości ok. 60% Zn, brązy cynowe (6-5-7% Sn) oraz spoiwa niklowe z dodatkiem 2% manganu.

15.131* Co to są stopy niskotopliwe; ich rodzaje i własności?

Są to stopy wieloskładnikowe osiągające temperatury topnienia niższe od 100°C. Najniżej topliwe są na osnowie bizmutu. W ich skład wchodzą zwykle cyna, ołów, kadm. Najbardziej znany jest stop Wooda — BiPb25Snl2Cdl2 (TBC12) o temperaturze topnienia 70°C. Inne to stop Lipowitza - BiPb26Snl3CdlO (TB 13) o temp. topnienia 80°C, Lichtenberga — BiPb30Sn20 (TBC20) o temp. topnienia 92°C lub stop Newtona - BiPb31Snl9 (TBC19) o temp. topnienia 96°C. Najniżej topliwy (47°C) jest stop o składzie: 44,7% Bi, 22,6% Pb, 8,3% Sn, 5,3% Cd i 19,1% In. Znajdują one zastosowanie na bezpieczniki, czujniki przeciwpożarowe, odlewy precyzyjne oraz do inkludowania zgładów metalograficznych.

15.132. Co to są stopy drukarskie; ich własności i zastosowanie?

W przemyśle poligraficznym stosuje się stopy ołowiu z dodatkiem antymonu i cyny, niekiedy również stopy cynku z dodatkiem aluminium, miedzi i magnezu. Ołów tworzy z antymonem układ eu-tektyczny z ograniczoną rozpuszczalnością składników (rys. 15.31). Maksymalna rozpuszczalność antymonu w ołowiu w temp. eutektycznej wynosi 3,5%. Rozpuszczalność ołowiu w antymonie nie jest ściśle określona. W temperaturze otoczenia wzajemna rozpuszczalność składników prawie nie następuje. Eutektyka

0    zawartości 11,2% Sb krzepnie w temp. 251°C.

Ujęte w Polskiej Normie stopy mają różne przeznaczenia. Na czcionki stosuje się stop PbSb25Sn7 o temp. topnienia 330+340°C

1    twardości 30+32 HB. Do justunku wykorzystuje się stop PbSbl7Sn2 o temp. topnienia 285+300°C i twardości 18+19 HB. Stopem monotypowym jest PbSbl5Sn6 o temp. topnienia 255+265°C i twardości 25+26 HB. Stopem linotypowym jest PbSbl2,5Sn5 o temp. topnienia 245+255°C i twardości 21+22 HB. Do regeneracji stosuje się stop PbSn30Sb6 o temp. topnienia 230+240°C i twardości 18+20 HB. Struktura tych stopów składa się z kryształów pierwotnych roztworu stałego a (Pb i Sn w Sb) na tle drobnoziarnistej potrójnej eutektyki. Antymon nadaje tym stopom twardość i odporność na ścieranie.

407