412 (4)

ang. martensite memory). Odwracalna przemiana martenzytyczna polega na powrotnej przemianie martenzytu w austenit (fazę macierzystą) podczas nagrzewania. Przemiana ta rozpoczyna się w temp. A, (od ang. austenite start) i kończy przy Af (od ang. auste-nite finish). Przemianie martenzytycznej odwracalnej w układzie Fe-C, towarzyszą zmiany objętościowe. Przemiana martenzytyczna może być także wywołana działaniem naprężeń, powodujących odkształcenie, zgodnie z prawem przekory Le Chatteliera. Jeśli odkształcenie jest przeprowadzane w temp. > Af, pętla histerezy odkształcenia ulega całkowitemu zamknięciu (patrz rys. 15.34). To wyjaśnia efekt pseudosprężystości. Jeśli stop jest odkształcany w temp. < Af, to po zdjęciu obciążenia pozostaje pewne trwałe odkształcenie (pętla histerezy nie zamyka się). Odkształcenie to cofa się jednak do stanu wyjściowego, jeśli próbka zostanie nagrzana do temp. > Af. To zjawisko nazywa się pamięcią kształtu.

15.143. Jaki jest mechanizm zmian strukturalnych związanych z pamięcią kształtu?

Mechanizm przemian strukturalnych towarzyszących efektowi pamięci kształtu pokazano schematycznie na rys. 15.35. Monokryształ fazy macierzystej (rys. 15.35a) po ochłodzeniu poniżej temp. Mf przechodzi w martenzyt o dwóch wariantach strukturalnych ułożonych na przemian (rys. 15.35b). Taka struktura przyczynia się do zredukowania energii odkształcenia.

Przyłożone z zewnątrz naprężenie przesuwa granice między wariantami martenzytu (jeden wariant rośnie kosztem drugiego), co pokazano na rys. 15.35c, d. Nagrzanie próbki do temp. > Af powoduje przemianę obydwóch wariantów martenzytu w fazę macierzystą o początkowej orientacji (rys. 15.35e), co jest bezpośrednią przyczyną powrotu kształtu do stanu wyjściowego. Można

■H powiedzieć, żc ■^macierzystej będzie zbyt duże i między wariantam nastąpi całkowite i efekt pamięci ksz

U jakie jest zastosow

Ze względu na int stosuje się coraz ca są wyłączniki teri czają lub rozłącz: trwałego łączenia łączące przewody oia lub spawania, pnających się zaw fe Dalsze zastos powietrza w kliml otwierania lub zal od temperatury n w nocy). Inne za: w robotach, które suje się je w urzą chaniczną (silniki dową (w przemyś v medycynie do I filtrów skrzepów sztucznych nerekl

16. Co to są ażury śc

Rys. 15.35. Schematyczne przedstawienie zmian strukturalnych w próbce wykazującej efekt pamięci kształtu: a) faza rodzima, b), c), d) faza martenzytyczna, e) faza rodzima (Otsuka, Shimizu)

V związku z int zwiększa się zapij sobą różne eleme muszą się cechom trzymałością, od współczynnikiem wane różne stop aiprofor z kobalt! korzystuje się stj (0,12%). W USA być stosowane bi M względu na n Kiwanie na elem!

412