41 (389)

3.3. Materiały

W PN-EN 1993-1-1 zaleca się stosowanie większej liczby gatunków stali konstrukcyjnych niż w dotychczasowej normie PN-90/B-03200.

W PN-EN 1993-1-1 zaleca się stosowanie większej liczby gatunków¹ stali konstrukcyjnych niż w dotychczasowej normie PN-90/B-03200. Współczesne technologie wytwarzania obecnych gatunków stali według zmienionych europejskich norm hutniczych sprawiają, iż nie ma bezpośredniego przejścia z dawnych (według PN-90/B-03200) gatunków¹ stali na gatunki nowe (według PN-EN 1993-1-1). Pod względem wytrzymałościowym odpowiednikiem stali St3 jest stal S235, a stali 18G2 - stal S355. Jednak pod względem jakości tych stali różnice są bardzo duże.

Obecnie produkowane stale są jakościowo lepsze niż te produkowane dawniej. Uzyskano to głównie dzięki zmianom technologii ich wytwarzania. Zapewne miały na to też wpływ coraz ostrzejsze wymagania stawiane przez inwestorów budowlanych. Produkowane współcześnie stale są o wdększej jednorodności, tak pod względem budowy krystalicznej, jak i składu chemicznego (m.in. uzyskano skuteczniejszą eliminację niepożądanych zanieczyszczeń związkami siarki i fosforu). Na podkreślenie zasługuje fakt, iż w wyniku rozwoju inżynierii materiałowej i metalurgii, projektanci mają do dyspozycji nowe gatunki stali nie tylko o wyższej wytrzymałości, ale także spełniające szczególne wymagania (np. stale trudno rdzewiejące i nierdzewne, kwa-soodpome, odporne na ścieranie, odporne na zmęczenie przy naprężeniach zmiennych cyklicznie, czy też charakteryzujące się wolniejszą degradacją właściwości w zmiennej temperaturze). Dzięki nowoczesnym procesom walcowania i obróbki cieplnej gotowych wyrobów uzyskuje się blachy i kształtowniki (rys. 3.3) o małych naprężeniach własnych w'alcowniczych oraz jednorodnej budowie krystalicznej.

IPE    IPN    HE    HL    HD

kowane w^; sposób przemysłowy, z zastosowaniem odpowiednich technologii (na liniach automatycznego cięcia, prostowania i spawania). W podsumowaniu należy stwierdzić, że w wyniku ciągle poszerzanej oferty gatunków stali i asortymentów' produktów istnieje możliwość doboru wyrobów stalowych z uw'agi na zróżnicowane wymagania eksploatacyjne oraz kryteria ekonomiczne.

I

I

Rys. 3.4. Przykłady rozwiązań konstrukcyjnych dźwigarów ażurowych

Obniżenie ciężaru, kosztów' wytwarzania i montażu konstrukcji stalowych uzyskuje się stosując m.in. kształtowniki cienkościenne np. wyroby kształtowane na zimno - otrzymywane w wyniku zagięcia (profilowania) płaskiej blachy (taśmy, arkusza) w temperaturze otoczenia (rys. 3.5). Stąd nazywa się je często skróto-w'o: kształtowniki gięte (rys. 3.6). Grubość ich ścianek jest jednakowa. Materiałem wyjściowym kształtowników jest taśma o grubości 1 s t < 6 mm (rys. 3.6a). W przypadku stalowych elementów osłonowych budynków' (blach fałdowych - rys. 3.6b, kaset ściennych, płyt elew'acyjnych) stosuje się blachy o grubości 0,5 s t < ],5 mm. Ukształtowane w' ten sposób wyroby stalowa (rys. 3.6) wykazują sztywność i nośność znacznie większą od taśmy wyjściowej.

HP    UPE    UPN    U    UE

Rys. 3.3. Przykłady przekrojów poprzecznych kształtowników walcowanych na gorąco

Te korzystne cechy wyrobów stalowych zapewniają (w różnym stopniu) technologie walcowania termomechanicznego w postaci regulowanego w'alcow'ania normalizującego (oznaczenie N) lub regukwanego walcowania z chłodzeniem natryskiem wodnym (oznaczenie M). Stal walcowana w gotowych wyrobach może być poddana obróbce w postaci ulepszenia cieplnego, które polega na sekwencyjnym hartowaniu i odpuszczaniu. Oferowane są także dźwigary' ażurowe (rys. 3.4) produ

Rys. 3.5. Kształtowanie ceownika giętego na zimno

styczeń 2011

48 EUROKODY - ZESZYTY EDUKACYJNE Buildera - PROJEKTOWANIE KONSTRUKCJI STALOWYCH