348 349

jeżeli pomiędzy cewką a powierzchnią obiektu stworzymy odległość kilku centymetrów przez ułożenie warstwy podkładu.

Stosunkowo duża powierzchnia cewki płaskiej i duże natężenie prądu dają wystarczające przegrzanie na dość znacznej głębokości.

WŁAŚCIWOŚCI ELEKTROD I SPOSOBY ICH UŁOŻENIA

LUB USTAWIENIA

W skład budowy elektrod wchodzą warstwy dielektryku, ponieważ prąd krótkofalowy, jako prąd przemieszczenia, posiada zdolność przepływu zarówno przez dobre, jak i złe przewodniki.

Płytkę metalową w elektrodach miękkich otacza filc lub guma, a w elektrodach sztywnych szkło i masa izolacyjna oraz powietrze. Podczas przepływu prądu osłony dielektryku nie ulegają rozgrzaniu.

Elektrod miękkich nie układamy na skórze, aby nie powodować zagęszczenia linii prądu na powierzchni obiektu. Zwiększamy ich odległość od skóry przez zastosowanie podkładów, złożonych z warstw filcu perforowanego lub materiału frotowego. Grubość podkładu -wynosi przeważnie 2 do 3 cm.

Im większą warstwę filcu lub materiału frotowego ułożymy pomiędzy elektrodą a ciałem, tym efekt cieplny w powierzchownej warstwie obiektu będzie mniejszy, lecz równocześnie, ponieważ stała dielektryczna filcu jest większa niż ciała, osłabia się natężenie pola w obrębie obiektu. Dlatego zwiększanie odległości pomiędzy obiektem a elektrodą miękką jest ograniczone do kilku centymetrów, a tym samym możliwości uzyskania głębokiego intensywnego przegrzania są znacznie mniejsze niż przy użyciu elektrod sztywnych ustawionych z dowolnej odległości.

Duże elektrody miękkie mają większą pojemność niż małe. Jeżeli więc zależy nam na silniejszym i głębszym przegrzaniu, stosujemy układ przeciwległy dwóch dużych elektrod. Jest to ułożenie najkorzystniejsze.

Jeżeli na jednej z elektrod układamy pacjenta, to dajemy nieco grubszy podkład ze względu na ucisk, jaki wywiera ciało. Możemy, zależnie od potrzeby, łączyć elektrody różnych rozmiarów, np. dużą i małą. Natężenie prądu, większe pod elektrodą małą, wywoła silniejsze przegrzanie w warstwach bliżej od niej ułożonych.

Elektrody sztywne dają większe możliwości uzyskania jednolitego natężenia pola i głębokiego przegrzania. Można je ustawiać bezpośrednio na powierzchni skóry (bez podkładów) lub z pewnej odległości od obiektu. Im większy będzie rozmiar elektrod oraz ich odległość od ciała, tym równomierniejsze i głębsze uzyska się przegrzanie, lecz równocześnie należy zwiększyć dawkę natężenia prądu. Zależy ona w dużej mierze od wydajności aparatu.

Osłona szklana elektrody sztywnej ma zwykle większą średnicę od płytki metalowej, aby przy bezpośrednim jej przyleganiu do ciała nie występowało działanie brzegowe. Jeżeli osłona szklana przylega do skóry, płytka metalowa powinna być odsunięta od szkła na odległość co najmniej 2 cm.

Gdyby płytka przylegała do osłony szklanej, to oddzielać ją będzie wtedy od skóry cienka warstwa szkła. Tak mała odległość może być przyczyną oparzeń termicznych na skutek powierzchniowego zagęszczenia linii sił.

Elektrody sztywne umieszczone w trzymadłach możemy ustawiać w dowolnej odległości. Rodzaj dielektryku w przestrzeni pomiędzy osłoną szklaną a powierzchnią ciała również odgrywa rolę.

Jeżeli między elektrodą sztywną a ciałem zamiast powietrza damy warstwę filcu, to w- przestrzeni podkładu siła pola elektromagnetycznego zwiększy się, a w samym obiekcie maleje, przy czym jego powierzchnia może się nieco silniej nagrzewać. Dlatego korzystniejsze jest ustawienie elektrody sztywnej z zachowaniem odległości powietrznej pomiędzy osłoną szklaną a ciałem. Odległość tę mierzymy w centymetrach Równocześnie płytka metalowa jest odsunięta od szkła o 1—2 cm.

Jeżeli osłonę szklaną ustawiamy bezpośrednio na skórze, wówczas możemy odsunąć płytkę od szkła na odległość 2—4 cm. Należy jednak wtedy założyć warstwę ligniny, ponieważ skóra poci się łatwiej z powodu braku dopływu powietrza do jej powierzchni pod elektrodą i może wystąpić oparzenie.

W technice zabiegów, a zwłaszcza wtedy, gdy nie zależy nam na przegrzaniu warstw głębokich albo gdy nie jest pożądany ucisk elektrody, a jej ustawienie z odległości nie zapewnia dostatecznego zachowania jej stałej pozycji w stosunku do obiektu, możemy zastosować podkład z materiału frotowego (1 cm).

Jeśli ustawiamy elektrody na nierównych powierzchniach obiektu, należy również podłożyć warstwę podkładu. W przeciwnym razie łatwo może pow*stać efekt szczytowy. Warunki takie istnieją podczas przegrzewania twarzy, okolicy żuchwy, zatoki czołowej, ucha, krtani, gałki ocznej, gruczołu sutkowego i narządów płciowych męskich. W tych poszczególnych ustawieniach równocześnie nie jest pożądany ucisk osłony szklanej, gdyż może on upośledzić krążenie, a stosunkowo niewielkie oddalenie elektrody nie zniesie efektu szczytowego. Po założeniu podkładu z miękkiego materiału frotowego o grubości 1 cm ustawiamy na nim elektrodę, a wskazaną do zabiegu jej odległość od obiektu uzyskujemy przez odsunięcie płytki od osłony szklanej (1 do 4 cm).

Elektrody sztywne łączyć możemy niezależnie od wymiaru ich średnicy (tzn. duże z małymi) oraz w razie potrzeby z elektrodami miękkimi.

Równomierne i głębokie przegrzanie uzyskamy pomiędzy dwiema przeciwległymi dużymi elektrodami sztywnymi, ustawionymi z odle-

349