44 (53)

jednostki. Natomiast w wypadku kluz jeden z końców liny musi być swobodny, by mocją przewlec przez kluzę.

a)    c)

Rys 5S. Pachołki cumownicze [27]: a) pojedynczy gładki, b) pojedynczy krzyżowy: c) podwójne proste, gładkie. d) podwójne proste, krzyżowe: e) podwójne proste z noskami, f) podwójne skośne, gładkie

Na niektórych statkach bez nadburcia instalowane są wolno stojące kluzy. Jest to przydatne wówczas, gdy zachodzi prawdopodobieństwo, żc liny cumownicze mogą być skierowane do góry, na przykład na niskim statku cumującym do wysokiego nabrzeża. Stosowane są również otwierane od góry kluzy, z których można korzystać tak jak z przewłok. Kluzy i przewłoki mogą być wykonane w wersji bez rolek, jako odlewy żeliwne albo staliwne, lub w postaci obrabianych mechanicznie odkuwek (rys. 59). Powodują one szybkie zużycie lin cumowniczych w wyniku tarcia lin o wewnętrzne powierzchnie kluz czy przewłok, co następuje szczególnie intensywnie przy dużych kątach zmiany przebiegu lin. Znacznie wolniejsze jest zużycie lin cumowniczych w wypadku stosowania na statkach przewłok i kluz z rolkami kierującymi. Różne warianty tego typu przewłok i kluz pokazuje rysunek 60, natomiast na rysunku 61 przedstawiona jest uniwersalna kluza z rolkami prowadzącymi, automatycznie ustawiająca się w płaszczyźnie utworzonej przez odcinki liny przed i poza kluzą. Na rysunku 62 prezentowane są dwa warianty kluz otwieranych od góry: bez rolek i z rolkami prowadzącymi.

a)

Rys. 59 Przewłoka i kluza 129): a) staliwna przewloką dwuwanęowa: h) staliwna kluza

85