454 (12)

Rozdział 5. Dawność 119

^Kiszenie, które ulega przedawnieniu, musi mieć charakter majątkowy. Rosz-aEtojątkowe są oparte na prawie majątkowym. Najbardziej typowymi prawami Bpi są prawa związane z rzeczą. Rzeczy są bowiem składnikiem mienia, [też roszczenie o wydanie rzeczy ma charakter majątkowy⁹. Natomiast Niemajątkowe wynikają z rozmaitych praw niemajątkowych i mają na gojenie interesów o charakterze osobistym. Roszczenia majątkowe to te, ■warunkowane celem i interesem majątkowym danej osoby i zmierzają do ijenia tego interesu¹⁰. Sformułowanie regulacji kodeksowej pozwala jednak ie wyjątków od zasady określonej w art. 117 KC. Tak więc nie wszytki majątkowe będą ulegały przedawnienia a wyjątki w tym zakresie do-fibwnie nieruchomości (art. 223 § 1 KC). Roszczeniami, które nie ulegają jŁmieniu pomimo ich majątkowego charakteru, są: roszczenie windykacyjne ^Hpieruchomości (art. 222 § 1 KC), roszczenie negatoryjne przysługujące feelowi -nieruchomości (art. 222 § 2 KC), roszczenie przysługujące współ-■pielom o zniesienie współwłasności (art. 220 KC). To ostatnie roszczenie ■lega przedawnieniu, niezależnie od tego, czy dotyczy rzeczy ruchomej, czy ^■ruchomości.

instytucja przedawnienia pozwala na uchylenie się dłużnika od spełnienia ^■leżenia¹¹. Wykonanie tego uprawnienia powoduje, że roszczenie już nie może ^Hfatecznie dochodzone. Dotyczy to nie tylko roszczenia głównego, ale i odsetek ^^^■enienie¹². Jednak przysługujące wierzycielowi ale już przedawnione roszczenie ^^Bgasa, tylko zamienia się w tzw. zobowiązanie niezupełne (naturalne), którego pdią jest niemożność jego przymusowej realizacji i pozbawienie tego roszcze-Uk ochrony sądowej. Skutek ten następuje z chwilą skutecznego (następującego ^■pływie terminu przedawnienia) podniesienia zarzutu przedawnienia, nie zaś ■■pływem samego terminu przedawnienia¹³, i Z treści art. 117 KC wynika, że upływ terminu przedawnienia podlega uwzględ-■ieniu tylko na zarzut dłużnika. Zarzut przedawnienia może być skutecznie pod-■fieaony tylko po upływie terminu przedawnienia. W następstwie skutecznego pod-^H&enia zarzutu przedawnienia w toku procesu, sąd oddali powództwo wniesione HBewwierzyciela. Jeżeli jednak dłużnik nie podniósł zarzutu przedawnienia, to ^Bnomo upływu terminu przedawnienia sąd uwzględni roszczenie wierzyciela (jeżeli ■byście zachodzą pozostałe przesłanki do zasądzenia roszczenia). Zarzut ten

E⁹ Tak orz. SN z 26 marca 1997 r., II CZ 23/97, „Monitor Prawniczy” 10/97, s. 5.

^KTak SN w uchwale z dnia 5 marca 1981 r. III CZP 1/81, OSNC 1981, Nr 8, poz. 145. Bj*Art. 117 § 2 KC.

B-Uchwała SN z 10 listopada 1995 r., III CZP 156/95, OSNCP 3/96, poz. 31.

Hf?³ A. Kidyba (red.), K. Kopaczyńska-Pieczniak, E. Niezbecka, Z. Gawlik, A. Janiak, A. Jedliński, ^rakołowski, Kodeks cywilny. Komentarz. Tom I. Część ogólna, LEX, 2009.