ET4

64 Rozdział 4. Turystyka jako sektor gospodarki

Decyzje inwestycyjne mogą mieć charakter:

•    odtworzeniowy - polegają na zastąpieniu zużytych obiektów i urządzeń nowymi,

•    modernizacyjny - mają na celu wprowadzenie, w miejsce przestarzałych, nowoczesnych dóbr rzeczowych będących efektem postępu technicznego,

•    rozwojowy - związany z zamiarem rozszerzenia zbytu na dotychczasowym rynku lub zdobyciem nowych rynków.

Środki trwałe są podstawowym składnikiem potencjału produkcyjnego przedsiębiorstwa i jako takie w zasadniczy sposób decydują o jego możliwościach produkcyjnych. Będąc ponadto nośnikiem postępu technicznego i unowocześniania organizacji produkcji, mają one niekiedy charakter środka substytucyjnego w stosunku do siły roboczej. Dlatego stan i rozwój środków trwałych, ich wartość techniczno-użytkowa, stopień uruchomienia i poziom wykorzystania są determinantami działalności każdego przedsiębiorstwa. Podejmowane inwestycje są zazwyczaj różnymi kombinacjami przedstawionych form.

W odniesieniu do działalności gospodarczej w zakresie turystyki podstawowymi środkami kapitałowymi w poszczególnych branżach będą przykładowo:

•    w hotelarstwie - budynki i budowle, wyposażenie pokoi, wewnętrzne systemy komunikacyjne, urządzenia techniczne, w tym systemy komputerowe, wyposażenie zaplecza gastronomicznego,

•    w biurach podróży i pozostałych formach obsługi ruchu turystycznego - wyposażenie placówek usługowych, systemy komputerowe,

•    w transporcie turystycznym - środki transportowe, systemy łączności,

•    w usługach sportowo-rekreacyjnych - budynki i budowle, wyposażenie obiektów.

Ostatnim z wymienionych czynników produkcji jest informacja. We współczesnej

gospodarce jej znaczenie jako czynnika wykorzystywanego w procesach gospodarowania jest decydujące dla rozwoju społecznego i ekonomicznego. Decydujący wpływ' informacji na rozwój społeczny i gospodarczy jest widoczny zwłaszcza w długim okresie. Obecnie zasoby informacyjne społeczeństwa, a nie bogactwa naturalne, przesądzają o pozycji ekonomicznej danej gospodarki narodowej.

W procesach gospodarczych zachodzą bardzo znaczące zmiany. Zauważalne jest zjawisko rekombinacji czynników wzrostu. O ile w dotychczasowych, tradycyjnych opisach i wyjaśnieniach wzrostu gospodarczego uwzględniano podstawowe czynniki wzrostu, tj. kapitał, pracę i ziemię (surowce), o tyle współcześnie zaszły w tym względzie dosyć istotne zmiany. Obecnie zaczyna zwiększać się rola czynników' naukowych, technicznych i organizacyjnych we wzroście gospodarczym i dobrobycie ludności. Podstawowym zasobem produkcyjnym staje się informacja.

Nie każda informacja pojawiająca się w gospodarce jest czynnikiem produkcji. Jest nim tylko taka informacja, która ma cechy zasobu ekonomicznego. Informacyjny zasób ekonomiczny tworzą wszelkie potencjalnie użyteczne zbiory informacji, zgromadzone i przechowywane w czasie, w miejscu oraz przy zastosowaniu technologii i organizacji umożliwiających ich wykorzystanie przez użytkowników finalnych informacji działających jako podmioty ekonomiczne w gospodarce⁴⁵. Inaczej mówiąc, czynnikiem produkcji jest wiedza o tym, jak wykorzystać pracę i kapitał do świadczenia usług.

⁴⁵ J. Oleński, Ekonomika informacji, PWE, Warszawa 2001, s. 246.