ET4

74 Rozdział 5. Rynek usług turystycznych

Mechanizm ten wyraża zależności przyczynowo-skutkowe zachodzące między podażą, popytem a cenami zarówno w krótkich, jak i długich okresach. Zmiany jednego elementu rynku wpływają jednocześnie na pozostałe jego elementy.

W warunkach swobodnego konkurowania podmiotów rynkowych podaż i popyt dążą do stanu równowagi, w drodze ustalenia ceny na takim poziomie, który dostosuje ofertę sprzedających do zapotrzebowania kupujących. Stan równowagi na rynku usług turystycznych przedstawiono na rysunku 5.2.

Rysunek 5.2. Równowaga rynkowa na rynku usług turystycznych Źródło: opracowanie własne.

W ujęciu graficznym równowagę rynkową na rynku turystycznym interpretuje się jako punkt przecięcia krzywych popytu turystycznego i podaży turystycznej - wyznaczający jedyną możliwą cenę, przy której ilość (Q) nabytych usług turystycznych będzie równa ilości usług oferowanych na sprzedaż.

Klasyczny mechanizm rynkowy występuje tylko w warunkach doskonalej konkurencji. W pozostałych przypadkach może on ulegać większym lub mniejszym deformacjom. Powstawanie deformacji w procesie funkcjonowania klasycznych współzależności między elementami rynku usług turystycznych prowadzi do wykształcenia się ograniczonego mechanizmu rynkowego. W tej sytuacji obok współzależności między elementami rynku pojawiają się również jednostronne zależności między podażą, popytem a cenami.

W turystyce sztywny charakter podaży sprawia, że mimo spadku ceny wielkość podaży usług turystycznych nie może zmniejszyć się w odpowiedniej skali. Wynika to przede wszystkim z cech usług, zwłaszcza braku możliwości ich magazynowania. W konsekwencji określony potencjał usługowy pozostaje w danym czasie niewykorzystany, a producenci usług muszą ponosić koszty jego utrzymywania. Również popyt turystyczny w pewnych sytuacjach nie reaguje na wzrost cen. Dotyczy to np. wyjazdów w celach zdrowotnych, religijnych, etnicznych czy związanych z efektem demonstracji.

Z kolei w sytuacji, gdy wzrost poziomu cen skłania podmioty rynku do wzrostu wielkości podaży, barierą mogą być ograniczenia finansowe. W warunkach istnienia