146 Rozdział 9. Jakość usług turystycznych
3. Etap porównujący poziom jakości usług o charakterze substytucyjnym o wyższym lub niższym poziomie jakości24.
Pomiar jakości usługi jest w wielu przypadkach największym problemem stojącym przed przedsiębiorstwem usługowym. Do podstawowych metod pomiaru zalicza się:
• pomiar czasu wykonania usługi,
• pomiar czasu realizacji procesów,
• pomiar czasu oczekiwania na usługę,
• rejestrowanie liczby reklamacji, obserwację tendencji zamian wskaźników ekonomicznych25.
Do zakresu problematyki pomiaru jakości usług turystycznych należy zaliczyć parametry i instrumenty dotyczące:
• standardów,
• norm technicznych i towarowych,
• gwarancji i kosztów gwarancyjnych,
• kultury obsługi,
• ochrony konsumenta,
• rozstrzygania sporów26.
Pogląd len prezentuje ogólne obszary zainteresowania jakością usług turystycznych. Jak już wskazano, problematyka jakości w turystyce powinna być odrębnie analizowana w odniesieniu do cech samej usługi turystycznej oraz jakości obsługi klienta. Oczekiwania klienta dotyczące jakości usługi wynikają z takich czynników, jak:
• indywidualne potrzeby jednostki,
• dotychczasowe doświadczenia klienta,
• wymiana doświadczeń między klientami,
• komunikacja zewnętrzna: ogłoszenia, reklama, udział w targach,
• kształtowanie wizerunku firmy27.
W tym zakresie do najistotniejszych parametrów pomiaru jakości usług turystycznych należy zaliczyć szybkość realizacji i bezpieczeństwo usług (techniczne, organizacyjne, finansowe) oraz dostępność cenową usługi turystycznej28.
W odniesieniu do produktów turystycznych usługodawcy powinni się stosować do takich cech jakości, które turysta może rozpoznać i ocenić, a przynajmniej29:
• spoległiwości, rozumianej jako realizacja takiej usługi, jaką oferowano turyście (zgodnie z harmonogramem i terminem), a wszelkie odchylenia od ustaleń wymagają akceptacji turysty,
24 T. Wawak, Makroekonomiczne..., op. cii., s. 27.
25 T. Tkaczyk, Zarządzanie jakościowe w organizacjach usługowych, „Przegląd Organizacji” 1995, nr 11, s. 32; R. Kong. C.M. Mayo, Measuring Sernice Quality in the Business-to-Business context, „Journal of Business & Industrial Markeling” 1993, nr 2, s. 5-15.
26 Zarządzanie turystyką, op. cii., s. 178.
27 Gospodarka turystyczna u progu XXI wieku, S. Bosiacki (red.). Akademia Wychowania Fizycznego w Poznaniu, Poznań 2000, s. 241.
2S Zagadnienia te zostały dokładnie omówione w podrozdziale 5.5.
25 Zbuduj swój system zarządzania jakością, Poradnik wdrażania norm ISO 9001:14001, praca zbiorowa na zlecenie Ministra Gospodarki, A. Jabłoński, M. Rączka. .1. Kowalczyk, B. Srebro, S. Wawak, Ministerstwo Gospodarki, Departament Turystyki, Warszawa 2002, s. 18.