ET8

68 Rozdział 5. Rynek usług turystycznych

Definiowanie pojęcia usług turystycznych może opierać się na wyliczeniu rodzajów usług objętych tym pojęciem, takich jak: usługi przewozowe, hotelarskie, rekreacyjne, gastronomiczne, organizatorskie itp. Zdefiniowanie usług turystycznych tą metodą sprawia trudności ze względu na złożoną i stale zmieniającą się strukturę potrzeb turystów. Do każdego wyliczenia tego rodzaju dodawać należy nowe usługi, np. w zakresie telekomunikacji, edukacji, finansów, które pojawiają się w związku ze zmianą potrzeb turystów czy zmianą sposobu ich obsługi¹.

Niekiedy definicje usług turystycznych odwołują się do określenia podmiotu świadczącego usługi, np. usługi hoteli, usługi przewoźników, usługi biur podróży, usługi świadczone przez przewodników i pilotów wycieczek. Ujęcie takie jest często wykorzystywane w klasyfikacjach dokonywanych dla potrzeb statystycznych. Innym kierunkiem może być definiowanie usług turystycznych poprzez wskazanie ich odbiorcy. Z tego punktu widzenia usługami turystycznymi będą wszelkie usługi świadczone turystom.

Ustawodawca definiuje usługi turystyczne jako „usługi przewodnickie (przewodników turystycznych), usługi hotelarskie oraz wszystkie inne usługi świadczone turystom lub odwiedzającym”².

Rynek turystyczny charakteryzują następujące cechy:

•    jest to rynek towarów i usług (z przewagą usług),

•    występuje tu popyt łączny na towary i usługi, których sprzedaż wzajemnie się uzupełnia,

•    konsumpcja następuje w miejscu podaży jednocześnie z produkcją usług,

•    rynek turystyczny występuje nie tylko w miejscu czasowego pobytu turystów, ale także w miejscu stałego zamieszkania, przed wyjazdem oraz. po powrocie z podróży³.

Rynek turystyczny można analizować z punktu widzenia różnych kryteriów (tabela 5.1).

Przedstawiony w tabeli 5.1 podział ma charakter teoretycznego uogólnienia. W praktyce każde przedsiębiorstwo turystyczne może dokonywać podziału rynku za pomocą wybranych przez siebie kryteriów. Na potrzeby poznawczo-praktyczne każdy rodzaj rynku i jego cechy można opisać, charakteryzując przedmiot wymiany, występujące na tym rynku podmioty oraz cechy popytu i podaży oraz tzw. warunki wejścia na rynek. Znajomość tych cech rynku turystycznego jest nieodzownym warunkiem racjonalności decyzji przedsiębiorstw turystycznych⁴.

Rynek usług turystycznych jest odzwierciedleniem stosunków, które nie mają jednorodnego charakteru. Rynek ten tworzą:

•    relacje zachodzące między wytwórcami usług turystycznych (usługodawcami) a nabywcami usług turystycznych (usługobiorcami),

•    relacje zachodzące między wytwórcami usług turystycznych (usługodawcami),

•    relacje zachodzące między nabywcami usług turystycznych (usługobiorcami).

1

   J. Raciborski, J. Sondcl, K. .Sondel, H. Zawistowska, Prawo turystyczne, Wydawnictwo Prawnicze LexisNexis, Zestaw Nowelizujący nr 9, s. A/6.

2

   Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 roku o usługach turystycznych, Dz.U. 2004, nr 223, poz. 2268.

3

¹ A.S. Kornak, Ekonomika turystyki, PWN, Warszawa 1979, s. 190-191.

4

J. Altkorn, Marketing w turystyce, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1998, s. 19.