ET2

62

Rozdział 4. Turystyka jako sektor gospodarki

Ziemia jako czynnik produkcji jest pojęciem ogólnym, obejmującym wszelkie zasoby naturalne wykorzystywane w procesie wytwarzania. Przyjmuje się, że ten czynnik produkcji podlega największym ograniczeniom. Ponieważ obszar ziemi jest praktycznie wielkością stałą, rozszerzenie jednej z form korzystania z ziemi wymaga ograniczenia innej.

Jako główne formy korzystania z ziemi w procesie produkcji wymienia się:

•    uprawę (np. w produkcji rolnej lub leśnej),

•    eksploatację (np. wydobywanie surowców mineralnych),

•    lokalizację, odgrywającą istotną rolę zarówno w produkcji dóbr rzeczowych, jak i usług.

W działalności usługowej ziemia odgrywa istotną rolę jako czynnik lokalizacji. Pod pojęciem lokalizacji należy rozumieć geograficznie sprecyzowane umiejscowienie czy rozmieszczenie obiektów. Pojęcie lokalizacji działalności gospodarczej oznacza umiejscowienie wielkości i rodzaju działalności gospodarczej, obiektu lub zespołu obiektów w określonym obszarze⁴³.

Decyzje lokalizacyjne, ze względu na długofalowe skutki, należą do rozstrzygnięć o podstawowym znaczeniu. Ewentualne korekty odnośnie do tego typu rozstrzygnięć są z reguły bardzo kosztowne. Dlatego podejmowanie decyzji lokalizacyjnych wymaga dysponowania jak najpełniejszymi informacjami dotyczącymi kosztów i przewidywania wpływów, wiążących się z wyborem poszczególnych miejsc.

Każdy podmiot gospodarczy, poszukując miejsc do prowadzenia swojej działalności, wybiera te, które możliwie najlepiej będą mogły zaspokajać jego potrzeby. A zatem poszukuje miejsc o najwyższych walorach użytkowych lokalizacji z punktu widzenia prowadzonej przez siebie działalności. Możliwości zaspokojenia potrzeb lokalizacyjnych zależą w dużym stopniu od położenia wybranego miejsca. Każde miejsce przedstawia określone walory użytkowe. Można je podzielić na dwie podstawowe kategorie: walory popytu oraz walory zasobów.

Walory popytu, czyli atrakcyjność danej lokalizacji z punktu widzenia możliwości zbytu wyprodukowanych dóbr materialnych lub usług wyznaczana jest przez liczbę konsumentów i ich zdolność nabywczą. Walory zasobów wynikają z możliwości uzyskania w danym miejscu warunków niezbędnych do określonej działalności. Obejmują one m.in. teren i jego zagospodarowanie, zasoby pracy, urządzenia techniczne, zasoby przyrody, energię⁴⁴.

Walory popytu oraz walory zasobów są zmienne na obszarze kraju, regionów, a nawet w poszczególnych miastach. Podstawowym kryterium decydującym o lokalizacji będzie więc dla jednostki gospodarczej dążenie do maksymalizacji sumy tych walorów przy zachowaniu ich odpowiedniej struktury.

Wybór lokalizacji jest więc decyzją o charakterze gospodarczym. Przedsiębiorstwo, inwestując w swój majątek w określonym miejscu, akceptuje jednocześnie warunki, w jakich wzniesione będą jego obiekty i w jakich będzie prowadzić przyszłą działalność.

⁴³    W. Budner, Lokalizacja przedsiębiorstw. Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Poznaniu, Poznań 2000. s. 21.

⁴⁴    Tamże, s. 24.