47 (254)

wyodrębnioną niemal kwadratową głowę z dobrze wykształconymi oczami i ogromnymi żuwaczkami. Larwy pływaka polują na inne owady i drobne żyjątka, a w starszych stadiach rozwojowych również na kijanki, traszki i drobne ryby. Zuwaczki larw są puste w środku. Po przebiciu powłok ciała pochwyconej ofiary przez kanał w żuwaczce przedostaje się do jam ciała zdobyczy jad paraliżujący i soki trawienne. Po wstępnym strawieniu wnętrzności ofiary pożywna „zupa” zostaje wessana przez larwę do przewodu pokarmowego. Larwa żółtobrzeżka pobiera tlen sponad lustra wody za pomocą syfonu znajdującego się na wydłużonym końcu odwłoka.

Pozyskiwanie owadów

Można łowić je czymkolwiek: czerpakiem, siatką akwarystyczną, starym rondlem, pończochą rozciągniętą na drucianym kole... Najlepiej wyczekać na moment, kiedy owad podpływa pod powierzchnię wody w celu zaczerpnięcia powietrza. Wówczas wystarczy po prostu podstawić pod niego przygotowany chwytak. Oczywiście należy zachować ciszę i spokój, gdyż wszelkie gwałtowne ruchy, tupot stóp wystraszą naszą zdobycz. Larwy najłatwiej łowić w bardzo płytkich kałużach i zagłębieniach, w których masowo pojawiają się kijanki żab. Tam zagęszczenie larw jest najczęściej bardzo duże, a ponadto brak roślin wodnych uniemożliwia im ukrycie się. Nie chwytajmy dorosłych pływaków i larw gołą ręką - mogą dotkliwie pokąsać!

Chów

Pojedyncze sztuki można trzymać nawet w niedużym zbiorniku, jednak wiadomo, że im większe akwarium, tym lepsze. W akwarium należy umieścić sporo korzeni, kamieni i roślin wodnych. Niektóre fragmenty dekoracji powinny wystawać z wody, aby owady mogły na nich odpocząć. Zbiornik z owadami dorosłymi bezwzględnie musi być przykryty - pamiętajmy, że owady te dobrze fruwają. Między pokrywą a lustrem wody pozostawiamy nieco wolnej przestrzeni (8-10 cm), gdyż w zalanym do pełna akwarium nie ma możliwości, rzecz jasna, na wystające elementy wystroju. Temperatura wody powinna oscylować w granicach 14-18, maksymalnie 20-21°C. Woda o wyższej ciepłocie jest nie wskazana (przyspieszenie metabolizmu owadów, możliwość przegrzania ciała, rozwój drobnoustrojów): pływaki żyjące w Polsce są po prostu przystosowane do klimatu umiarkowanego. Wiadomo, że i w Polsce zdarzają się lata, podczas których np. w lipcu słupek rtęci sięga nawet 35°C, jednak w naturze dorosły pływak może bez problemu przenieść się z przegrzanego płytkiego zbiornika w inne miejsce lub schodzić co pewien czas bliżej dna, gdzie temperatura wody jest znacznie niższa. Natomiast w naszym, jakby na to nie spojrzeć, maleńkim i sztucznym zbiorniku - brak jest takich możliwości. W upalne lata, gdy w mieszkaniach jest bardzo gorąco, można przy akwarium ustawić np. duży wentylator pokojowy. Silny ruch powietrza spowoduje spadek temperatury nawet o kilka stopni. Ponadto można przecież wrzucić kilka kostek lodu. Częstsza niż zwykle podmiana wody również powinna pomóc. Należy zwracać uwagę na jakość wody — pływaki praktycznie nie tolerują brudnej i nieprzezroczystej wody.

Doświetlenie stosujemy tylko w przypadku obecności znacznej ilości roślin. W przeciwnym wypadku wystarczy naturalne oświetlenie przy zachowaniu dobowego cyklu dnia i nocy. Oczywiście konieczny jest filtr najlepiej o małym przepływie, aby nie wzburzać zbytnio wody.

Nie należy przesadzać z ilością trzymanych owadów w jednym zbiorniku. Liczba chrząszczy w akwarium zależy od jego wielkości. W 20-litrowym zbiorniku może zamieszkać np. jedna para lub samiec i dwie samice. Ze względu na wyjątkowo kanibalistyczne skłonności larwy raczej powinno trzymać się pojedynczo, chyba że założymy akwarium o dużych rozmiarach albo uznamy pewną liczbę larw za karmę dla pozostałych pobratymców.

Karmienie pływaków nie nastręcza znacznych trudności. Podajemy im żywe bezkręgowce np. mączniaki, świerszcze i mady (dostępne w sklepach zoologicznych). Można od czasu do czasu podać niedużą (!) dżdżownicę. Bardzo dobrym pokarmem będą także kiełż zdrojowy (Gammarus pulex) i ośliczka pospolita (Asellus aąuaticus). Skorupiaki te żyją niemal w każdym zbiorniku wodnym. Ilość pokarmu i częstość jego podawania dostosowujemy do potrzeb naszych podopiecznych - chrząszcze powinny chętnie i w dość szybkim tempie go zjadać. Przekarmione rozrzucają wszędzie resztki rozrywanego pokarmu i zaśmiecają niepotrzebnie akwarium, a rozkładające się drobiny zabrudzają wodę i powodują rozwój niebezpiecznych organizmów. Warto również wyrzucać z akwarium, w którym żyją larwy, okrywy ciał ofiar, czyli sam pancerzyk lub oskórek, pozostające po „wyssaniu” wnętrzności zdobyczy.

W przypadku chowu dorosłych owadów obu płci może dojść do rozmnożenia. Samica składa jaja wiosną. Młode wylęgają się po kilkunastu dniach. Pełen rozwój larwalny trwa od 1,5 do 2 miesięcy. Gdy wyrośnięta larwa traci apetyt, porusza się ospale i wygląda na bardzo otyłą — znaczy to, że zbliża się czas przepoczwarczenia. Wówczas należy ją przetransportować jak najszybciej do naturalnego zbiornika lub przenieść do pudełka (lub skrzynki, słoika etc.) z torfem lub bardzo luźną, lekką glebą (wilgotną). Przepoczwarczenie dokonuje się w ciągu 8-16 dni. Dorosłe okazy wydostające się z podłoża wypuszczamy na wolność bądź przenosimy do naszej hodowli. Zarówno larwy, jak i osobniki dorosłe, stanowią niezwykle ciekawy obiekt obserwacji, zupełnie odmienny od ryb. Budowa i zachowanie pływaków są na tyle zajmujące, że warto poświęcić im nieco uwagi i jedno akwarium w naszym domu.

Uwaga: w Polsce prawnie chroniony jest pływak szeroko-brzeżek (Dytiscus latissimus) (fot. 4). Nie wolno go zatem chwytać, trzymać w domu, płoszyć itd. Jednak jest gatunkiem wymierającym i rzadko występującym — szansa jego złowienia jest minimalna. W przypadku spotkania tegoż chrząszcza w naturze należy bezwzględnie pozostawić go w spokoju!

Pływak szerokobrzeżek (Dytiscus latissimus)