47 (63)

Ćwiczenia

1.    W wybranych akapitach tekstu naukowego znajd z (iuo outworzj wypo wiedzenic tematowe. Opisz budowę tych akapitów'.

2.    W wybranych akapitach znajdź wszystkie środki spójnościowc. Nazwij je.

3.    Z tekstu naukowego wybierz tworzącą całość grupę akapitów. Znajdź i nazwij wszystkie środki więzi międzyakapitowej. Określ relacje między akapitami.

4.    Wybierz jedno z poniższych wypowiedzeń tematowych i zbuduj wokół niego kilkuzdaniowy spójny akapit.

a)    Językoznawcy wyróżniają pięć funkcjonalnych stylów języka

b)    Od czasów Oświecenia klasyczna retoryka powoli popadała w zapomnienie.

c)    Czy stylistyka jest dzieckiem retoryki? Czy może jej bliźniaczą siostrą?

5.    Przyjrzyj się swemu tekstowi z ćw. 9 (r. III). Oceń spójność wewnątrz- i międzyakapitową. Spróbuj zacieśnić więzi między zdaniowe i międzyakapitowe.

6.    Na podstawie roboczego planu z ćw. 5 (r. III) zbuduj tekst zwracając szczególną uwagę na:

-    właściwy podział na akapity

-    zaznaczenie wypowiedzenia tematowego

-    spójność wewnątrz akapitową

-    nawiązania międzyakapitowe.

V. Początek i koniec tekstu

1. Początek tekstu - o różnych możliwościach zaczynania

Wstęp jest początkiem mowy i odpowiada prologowi w poemacie, a preludium w muzyce fletowej.

(Arystoteles. Ars rhetorica)

Ze wszystkich akapitów w tekście akapit inicjalny jest chyba najistotniejszy. Wiedzą o tym doskonale dziennikarze, którzy tak budują początek artykułu, aby zwabić czytelnika, przyciągnąć jego uwagę, zmusić go do przeczytania całości. Ale powinni o tym pamiętać i autorzy tekstów nicpublicystycznych, naukowych. W tekście naukowym przyciągnięcie uwagi czytelnika także powinno być jedną z funkcji początku. Jedną, lecz nic jedyną. Początek ma poza tym przygotować czytelnika do odbioru trudnych i skomplikowanych treści, ma wprowadzać go - stopniowo - w tok autorskich rozważań. Część wstępna jest zatem bardzo ważna ze względu na odbiorcę.

Jest również bardzo ważna ze względu na sam tekst. Otwiera bowiem wypowiedź, stanowiąc zarazem jej integralny składnik. 1 dlatego musi być ściśle - treściowo i formalnie - powiązana z dalszym ciągiem. Dobry wstęp nic powinien dać się odłączyć pd reszty tŁkstu. Jeżeli odetniemy czy skreślimy początek, a praca na tym nie straci •

97