48 (370)

a l*U-lorak.!t*x U SolLu-Ktu.-.myIred.l.ipk-ju.«Wum2U)'

ISBN *T» K»-0I- IStllt-S v W WN PWN JU)T

ROZDZIAŁ 3 Uwarunkowania polityki ipołecraej 69

Rybołówstwa (FIFG). Oznacza to istotne zwiększenie pomocy w porównaniu z okresem przedakcesyjnym, w którym Polska korzystała z odpowiedników wspomnianych funduszy strukturalnych - PHARE i PHARE II, SAPARD i ISPA - przeznaczonych dla państw kandydackich.

Nowe uwarunkowanie dla polityki społecznej tworzy też stopniowe otwieranie się rynków europejskich na pracowników z Polski. Jest ro korzystne nic tylko z punktu widzenia indywidualnych strategii życiowych, lecz także w skali społecznej - z powodu wielkości środków finansowych przekazywanych przez emigrantów rodzinom w kraju. Jednocześnie masowa emigracja powoduje negatywne skutki dla struktury społecznej, usług opiekuńczych, rynku pracy i możliwości wewnętrznego rozwoju. Należy podkreślić, że obecne wyjazdy zarobkowe tylko częściowo można określić mianem „eksportu bezrobocia", ponieważ uczestniczy w nich głównie ludzie wprawdzie młodzi, ale mający wyższe niż przeciętnie kwalifikacje i bardziej mobilni.

Podsumowanie

•    W wyniku transformacji ustrojowej, poczynając od końca lat 80., uwarunkowania polityki społecznej w Polsce uległy głębokim przekształceniom. Największe zmiany dokonały się w obrębie determinantów ustrojowo-politycznych, ekonomicznych, demograficznych i społecznych. Konieczność reformowania polityki społecznej wynikała również ze zmiany charakteru i wzrostu siły oddziaływania uwarunkowań zewnętrznych, w konsekwencji integracji europejskiej i stałego zwiększania udziału Polski w globalnej gospodarce.

•    Zakres i kierunki zmian, jakie zaszły w ostatnich kilkunastu latach w polskiej polityce społecznej, skłaniają do oceny, że reagowała ona niewystarczająco na nowe wyzwania, nawet jeśli weźmie się pod uwagę dużą niestabilność otoczenia, w którym przyszło jej działać. Nieobecność - w podejmowanych decyzjach - strategicznej koncepcji polityki społecznej, realistycznie i skutecznie integrującej jej wartości i oczekiwania społeczne z wymogami stałego wzmacniania konkurencyjności gospodarki, wpłynęła na nadmierną doraźność i jeszcze większy obszar zaniechania koniecznych działań dostosowawczych. Skutki tego ponosi zarówno gospodarka, jak i sfera społeczna.

■ Można prognozować, że przewaga mechanizmów żywiołowej w istocie ewolucji polityki społecznej utrzyma się również w następnych latach, a na charakter przyjmowanych w niej rozwiązań największy wpływ będą miały dwie grupy determinantów. Z jednej strony będą to wewnętrzne i zewnętrzne konieczności ciągłego zapewniania innowacyjności w gospodarce, z drugiej natomiast opór grup marginalizowanych, niezdolnych do samodzielnej poprawy swojej sytuacji, lub zagrożonych utratą uprzywilejowanej pozycji w systemie społecznym.