49 (38)

przesyłania par ładunku między zbiornikami lądowymi i kadłubowymi; w trakcie przeładunku gazowca ten system zabezpiecza przed pow stawaniem dużych nadciśnień lub podciśnień w zbiornikach statku.

Przewóz suchych, sypkich towarów, zwanych ładunkami masowymi. jest najbardziej opłacalny na masowcach - statkach, których konstrukcja i wyposażenie jest dostosowane do tego celu. Na masowcach przeładunek odbywa się różnymi technikami, zależnie od rodzaju ładunku, wielkości jego ziaren, stopnia granulacji lub wielkości brył oraz od wilgotności.

Do ładunków drobnoziarnistych i w postaci pyłów' często wykorzystuje się transport pneumatyczny - cząstki ładunku porywane są przypływem sprężonego powietrza. Tym sposobem przeładowuje się cement, cukier, nawozy sztuczne - pylistc i w postaci granulatów. Pneumatyczny przeładunek wymaga wyposażenia statku w' odpowiednie urządzenia i instalacje:

•    sprężonego powietrza,

•    mieszalniki ładunku z powietrzem.

•    transportu mieszaniny do i z ładowni,

•    separacji powietrza od ładunku,

•    odpylania.

Na większości masowców ich za- i wyładunek odbywa się za pomocą mechanicznych urządzeń przeładunkowych - okrętowych lub portowych. Dzielą się one na dwie podstawowe grupy:

•    urządzenia transportu ciągłego,

•    urządzenia dźwignicowe.

Do pierwszych z wymienionych zalicza się transportery taśmowe lub zgamiakowc, podajniki śrubowe, przenośniki pionowe (elewatory). Urządzenia dźwignicowe, zwane również dźwignicami, to przede wszystkim żurawie i suwnice (portowe lub pokładowe), pokładowe żurawie bomowc (popularnie zwane bomami) oraz okrętowe dźwigi, czyli windy.

Masowce często są pozbawione urządzeń przeładunkowych. Mogą one wówTzas zawijać wyłącznic do portów wyposażonych w sprzęt przeładunkowy. Część masowców ma własne urządzenia do za- i w yładunku - najczęściej żuraw ie pokładowe lub suw nicc. Żuraw i bomowych na masowcach nie stosuje się ze względu na zbyt małe tempo przeładunku. Nieliczne masowce, z reguły niewielkie, wyposażone są w urządzenia ciągłego transportu, wykorzystywane do wyładunku tych jednostek - ich załadunek odbywa się za pomocą urządzeń portowych. Tego typu jednostki zwane są masowcami sa mowy łado we zym i.

Ładunki w opakowaniach (popularnie określane jako drobnica), towary w kontenerach, maszyny i urządzenia techniczne przeładowywane są portowymi lub okrętowymi urządzeniami dźwignicowymi, które od dźwignic używanych przy za- i wyładunku masowców różnią się wyłącznie wyposażeniem chwytnym. Statki do przewozu ładunków w opakowaniach to towarowce (dawna nazwa - drobnicowce). Te z towarowców, które przewożą również kontenery (puste lub załadowane) i towary masowe tworzą grupę zwaną towarowcami uniwersalnymi. Najczęściej współczesne towarowce mają pokładowe urządzenia przeładunkowe - nie są wówczas uzależnione od technicznego wyposażenia portów. Urządzenia przeładunkowe są kosztowne, dlatego nie instaluje się ich na towarowcach obsługujących linie żeglugowe między portami dobrze technicznie wyposażonymi.

Statki wyspecjalizowane do przewozu ładunków w kontenerach -kontenerowce - mogą nic mieć żadnych urządzeń przeładunkowych (z reguły duże, międzykontynentalne jednostki, kursujące między dużymi terminalami kontenerowymi) lub są wyposażone w wysoko wydajne dźwignice - Żurawic lub suwnice o dużych udźwigach i wysięgach.

Opisane typy statków, przewożących ładunki suche, prócz masowców z przeładunkiem pneumatycznym oraz masowców samowyładowczych, to jednostki o pionowym za- i wyładunku - określane jako statki lo-lo (jest to skrót angielskiego terminu lift on lift off)_% w których przeładunek odbywa się poprzez otwory lukowe w pokładach.

Oprócz tej techniki przeładunku na statkach stosowane są systemy za- i wyładunku poziomego. Jednostki z takimi systemami nazywa się statkami poziomego ładowania. Określane są one również terminami: statki ro-ro lub rorowce, od skrótu angielskiego terminu roli on-roll off. Nazywa się je również statkami do ładunków wtaczanych. Należy jednak zaznaczyć, że termin „statki poziomego ładowania” to pojęcie szersze niż „statki ro-ro” lub „statki do ładunków wtaczanych”, jako że obejmuje on również jednostki, do których wciąga się ładunki na płozach i jednostki dokowe, przyjmujące

95