4 (2189)

VI. Zaburzenia rozwoju społecznego i emocjonalnego ................... 156

1.    Niedostosowanie społeczne i jego rodzaje........................ 156

2.    Dzieci agresywne............................................. 160

3.    Dzieci bierne społecznie....................................... 168

4.    Dzieci nerwicowe ............................................ 176

5.    Dzieci kalekie................................................ 181

6.    Wagary i włóczęgostwo ....................................... 183

7.    Przestępczość nieletnich, wykolejenie moralne i narkomania ....... 186

8.    Zaburzenia seksualne i wychowanie erotyczne ................... 102

VII. Orientacja i poradnictwo zawodowe............................... 197

1.    Praca i jej funkcja społeczna .................................. 197

2.    Rodzina a wybór zawodu .................................... 199

3.    Funkcja szkoły w procesie orientacji szkolnej i zawodowej......... 201

4.    Formy i metody orientacji zawodowej .......................... 207

5.    Poradnictwo zawodowe....................................... 210

VIII. Postępowanie psychokorekcyjne.................................. 214

1. Wskazania psychokorekcyjne, wychowanie, reedukacja, rewalidacja

i resocjalizacja............................................... 214

*    2.    Zajęcia korekcyjno-wyrówna-wcze ..............................217

3.    Terapia zabawowa ........................................... 222

4.    Ćwiczenia relaksowo-koncentrujące.............................226

5.    Trening interpersonalny ...................................... 229

6.    Psychodrama................................................ 234

7.    Muzykoterapia i biblioterapia ................................. 237

Zakończenie ......................................................... 243

Bibliografia.......................................................... 246

Przedmowa

Pomyślne wykonanie zadań realizowanych przez nauczyciela w jego działalności wychowawczej jest uzależnione od posiadanej przezeń wiedzy psychologicznej. Powinna ona umożliwiać zrozumienie psychospołecznych mechanizmów wychowania oraz dostarczać wskazań praktycznych sprzyjających skutecznemu oddziaływaniu na grupę, a także udzielaniu indywidualnej pomocy uczniom wymagającym opieki psychologicznej.

Dzieci i młodzież uczestniczą w różnych formach działania. Wykon ywanie tworzących te działania czynności dokonuje się w środowisku społecznym, w trakcie nawiązywanych kontaktów interpersonalnych. Uczestnictwo w działaniu jest warunkiem rozwoju osobowości. Ważną rolę odgrywają przy tym procesy poznawcze, tworzące wiedzę

0    świecie i własnej osobie. Przy analizowaniu działania niezbędne jest ponadto uwzględnienie regulacyjnej funkcji motywacji, stymulującej różne formy aktywności. Wiedza o procesach poznawczych i motywacji oraz kierujących nimi prawidłowościach jest przydatna zarówno w wychowaniu, jak i przy wypracowywaniu metod postępowania psychokorekcyjnego.

Dwa pierwsze rozdziały niniejszej pracy zawierają teoretyczne wprowadzenie w problematykę psychologii wychowawczej. W rozdziale I pokazano jej przedmiot, psychologiczne aspekty celów wychowania,- jego uczestników, uwarunkowania sytuacyjne, skuteczność wychowania oraz sposoby jego diagnozowania. W rozdziale II scharakteryzowano różne rodzaje środowisk wychowawczych ze szczególnym uwzględnieniem środowiska rodzinnego, szkolnego oraz grup rówieśniczych. Rozdział III traktuje o determinantach działania dzieci

1    młodzieży. Wiedza ta jest niezbędna zarówno dla zrozumienia zachowania się dzieci oraz młodzieży, jak i przy wypracowywaniu skutecznych metod wychowania i postępowania psychokorekcyjnego. Roz-

7