50
CHARAKTERYSTYKA WZROSTU
DROBNOUSTROJÓW
NA PODŁOŻACH STAŁYCH I PŁYNNYCH
Drobnoustroje rozwijające się w pożywce płynnej lub stałej nazywamy kulturą lub hodowlą. Hodowlę, która zawiera tylko jeden gatunek mikroorganizmów, określa się mianem „czystej kultury”.
Obserwacja wzrostu drobnoustrojów na podłożach należy do ważniejszych informacji diagnostycznych, szczególnie przy identyfikacji bakterii.
Charakterystyczne cechy wzrostu zależą nie tylko od właściwości poszczególnych drobnoustrojów, lecz także od rodzaju podłoża i warunków hodowli.
Typ wzrostu określa się na podłożach płynnych i stałych.
Na ogół objawem wzrostu na podłożach płynnych jest ich zmętnienie. Ponadto na podłożach płynnych drobnoustroje mogą rosnąć w postaci kożuszka lub błonki czy pierścienia komórek na powierzchni płynu. W zależności od gatunku drobnoustrojów, kożuszek może być biały lub zabarwiony, suchy, wilgotny, gładki, pomarszczony, skórzasty, pełzający po ściankach, śluzowaty.
Niekiedy drobnoustroje rosną, tworząc osad na dnie naczynia. Wygląd osadu (drobnoziarnisty, bezpostaciowy, kłaczkowaty, płatkowaty, skręcony) może być również cechą diagnostyczną.
Wiele drobnoustrojów rośnie w całej objętości podłoża, powodując równomierne zmętnienie. Ten typ wzrostu określa się jako dyfuzyjny, charakterystyczny dla grupy względnych beztlenowców.
Bakterie ściśle beztlenowe nie rosną w podłożach płynnych, których nie zabezpieczono przed dostępem tlenu.
Badając reakcję bakterii na obecność tlenu rozróżnia się:
— bezwzględne beztlenowce, rosnące na powierzchni pożywki,