510 511 (2)

Rys. 9-29. Regulator barwy podnoszącej wzmocnienie na dolnych częstotliwościach a — układ zasadniczy; b — charakterystyki częstotliwościowe przy różnych położeniach regulatora

Przy stosowaniu takiego regulatora w tranzystorowym stopniu oporowym układ CRj włącza się równolegle do wyjściowego obwodu tranzystora. Rj równa się tutaj równolegle połączonym R_wv, tranzystora, RC w jego obwodzie wyjściowym oraz wejściowej oporności tranzystora następnego.

Inny regulator barwy, podnoszący w sposób płynny charakterystykę częstotliwościową na dolnych częstotliwościach znajduje zastosowanie przy odtwarzaniu dźwięków z zapisu gramofonowego i magnetofonowego, służąc do korygowania charakterystyki częstotliwościowej, opadającej przy maleniu częstotliwości gdzieś około 1 kHz. Najprostszy układ takiego regulatora oraz jego charakterystyki częstotliwościowe dla różnych położeń przedstawione są na rys. 9-29. Regulator dobrze pracuje pod warunkiem, że Ri > R₂ + R_r. Jeżeli R_t R^ + R_r, to wartość R₂ oraz C są określone prostymi zależnościami

R* =

Rr . Y,,_m„-1 ’

0,31

/.R*

(9.117)

gdzie: Yrfm.* — największa wartość wzmocnienia względnego na dolnych częstotliwościach, odpowiadająca włączeniu całej oporności R„

fi — częstotliwość, na której wzmocnienie rośnie o 1 dB.

Przy zastosowaniu takiego regulatora barwy w lampowym stopniu oporowym układ CR_rR₂ można włączyć równolegle do R_t. W tym przypadku R_t będzie się równało równolegle połączonym opornościom <p„ R, i R,. Oporność regulatora R_r przyjmuje się 3... 10 razy mniejszą niż Ri. Kondensator rozdzielający C, oblicza się w tym przypadku w sposób konwencjonalny na przepuszczanie dolnej częstotliwości roboczej, jednakże do wzoru obliczeniowego zamiast R, podstawia się R_a, co znacznie zwiększa konieczną pojemność lego kondensatora. W stopniu lampowym, wyposażonym w taki regulator należy stosować lampę z siatką ekranową. Przy stosowaniu regulatora w stopniu tranzystorowym oraz włączeniu układu CR_rR₂ równolegle do obwodu wejściowego następnego tranzystora, R] jest równe oporności równolegle połączonych R,„_y;, Rj. oraz R_wti następnego tranzystora. W tym przypadku, w celu zmniejszenia pojemności kondensatora C oraz

zwiększenia oporności R, i R₂, można włączyć oporność dodatkową szeregowo z R_wei-

Istnieją układy regulatorów barwy, które umożliwiają za pomocą obracania jednego pokrętła zarówno zwiększanie, jak i zmniejszanie wzmocnienia w określonym zakresie częstotliwości (L10, str. 223 ... 225; L29, str. 38... 54; L9, str. 32 ... 38).

Jeżeli zachodzi konieczność regulacji barwy zarówno dolnych, jak i górnych częstotliwości, to w celu uniknięcia wpływu położenia jednego regulatora na charakterystyki drugiego należy je umieszczać w różnych stopniach. Niekiedy w tym celu dodaje się we wzmacniaczu specjalne stopnie, prawie nie dające wzmocnienia, jednakże umożliwiające zmianę charakterystyki częstotliwościowej wzmacniacza w szerokich granicach zarówno na dolnych, jak i na górnych częstotliwościach oraz pozwalające na regulację wzmocnienia.

Układ takiego regulatora barwy, z wykorzystaniem podwójnej triody palcowej typu 6N3P, umożliwiającego zarówno zmniejszenie. jak i zwiększanie wzmocnienia na dolnych i górnych często-

Rys. 9-30. Regulator barwy dolnych i górnych częstotliwości na lampie 6N3P

■ — układ zasadniczy; b — charakterystyki częstotliwościowe przy rół.nych położeniach regulatora barwy

tliwościach w porównaniu z średnimi, przedstawiono na rys. 9-30a. Jego charakterystyki częstotliwościowe, odpowiadające różnym położeniom regulatora barwy dolnych częstotliwości (RDC) oraz regulatora barwy górnych częstotliwości (RGC), przedstawione są na rys. 9-30b. W układzie znajduje się regulator wzmocnienia typu potencjometrycznego (RW), zapewniający maksymalną regulację barwy rzędu ± 20 dB na 50 i 100 Hz. Jego wzmocnienie w górnym położeniu regulatora wzmocnienia na średnich częstotliwościach wynosi 4. a maksymalne napięcie wyjściowe jest rzędu 1 V.

511