52 (156)

KRUSZYNIANY

meczet tatarski

Meczet w Kruszynianach to najstarsza świątynia muzułmańska w Polsce.

Oprócz pobliskich Bohonik Kruszyniany to jedyne miejsce w Polsce, gdzie znajduje się stary meczet tatarski. Drewniana budowla pochodzi z XVIII wieku i z zewnątrz można by ją pomylić z wiejskim kościółkiem, gdyby nie półksiężyce na wieżyczkach. Wnętrze podzielone jest na dwie części, gdyż w świątyni muzułmańskiej kobiety i mężczyźni modlą się osobno. Właściwe nabożeństwo odbywa się w części przeznaczonej dla mężczyzn. Thm też znajduje się mihrab - nieduża wnęka wskazująca kierunek Mekki. Po jej prawej stronie stoi mimbar - niewielkie, zadaszone podwyższenie, z którego imam celebruje nabożeństwo i wygłasza naukę. Podłogę meczetu wyściełają dywany (przed wejściem zdejmuje się obuwie), a na ścianach widnieją muhiry - ozdobnie wypisane wersety z Koranu.

Tatarzy osiedlili się na Podlasiu na mocy przywileju nadanego przez Jana III Sobieskiego. Według legendy król odwiedził nawet Kruszyniany, by podziękować pułkownikowi Samuelowi Murzy Krzeczowskiemu, który ocalił mu życie w bitwie pod Parkanami (1683). Potomkowie pułkownika jeszcze w XIX wieku pokazywali krzesło, na którym siedział monarcha; obecnie można już tylko

zobaczyć stare lipy, rosnące na miejscu tego historycznego spotkania. Z licznej jeszcze przed II wojną światową społeczności tatarskiej zostało w Kruszynianach i Bo-honikach zaledwie kilka rodzin. Polscy Tatarzy zachowują tylko niektóre z rozbudowanych nakazów religijnych islamu, dbając przede wszystkim o tradycyjną oprawę takich uroczystości, jak nadanie imienia niemowlęciu, ślub oraz pogrzeb. Na mizarze w Kruszynianach - jednym z niewielu cmentarzy tatarskich w naszym kraju -można zobaczyć najstarszy nagrobek muzułmański w Polsce, pochodzący z 1704 roku. Zdobią go napisy w języku arabskim i polskim.

52