52 (287)

ĆWICZENIE 8

METALOGRAFIA ILOŚCIOWA

Poznanie podstawowych metod mikroskopii ilościowej oraz wielkości geometrycznych stosowanych w opisie ilościowym struktury materiałów, głównie metali i ich stopów.

Odpowiednio zaprojektowana i prawidłowo ukształtowana struktura materiału jest gwarancją uzyskania wysokiej jakości wyrobu o wymaganych właściwościach. Dlatego mikroskopowe badania struktury materiału są coraz częściej wprowadzane do kontroli jakości wyrobów i traktowane na równi z analizą chemiczną i badaniami właściwości mechanicznych. Wykorzystanie badań strukturalnych podczas produkcji jest bowiem najlepszym ze znanych sposobów zapewniających wytwarzanie powtarzalnych pod względem właściwości materiałów. Praktyczne wykorzystanie badań strukturalnych we współczesnych systemach kontroli jakości jest możliwe tylko wtedy, gdy ich wyniki potrafimy przedstawić w postaci liczb. Dlatego w ostatnich latach obserwuje się wyraźną tendencję przechodzenia, w opisie struktury, od metod jakościowych (opisowych) do metod ilościowych, w których słowo uzupełnia się liczbą. W praktyce, w laboratoriach przemysłowych, dość powszechne zastosowanie znajdują jeszcze metody porównawcze kontroli struktury za pomocą skal i wzorców, np. do oceny: stopnia zanieczyszczenia stali wtrąceniami niemetalicznymi, wielkości ziarna, stopnia segregacji węglików itp. Metody te choć bardzo szybkie i proste mają wiele wad wynikających ze sposobu sporządzania skal i wzorców oraz z samej zasady oceny przez porównywanie, w której nie możni uniknąć problemu subiektywizmu oceny. Kontrolna funkcja metod metalograficznych wymaga dokładnej i jednoznacznej charakterystyki struktury materiału, co z kolei wymaga wprowadzenia do jej opisu takich wielkości, które dają się w pełni określić ilościowo i wymiarowo. W latach 60. minionego wieku określono wielkości opisujące przestrzenną budowę materiału (tzw. parametry stereologiczne), które można dokładnie wyznaczyć na podstawie pomiarów lub obliczeń prowadzanych na płaskich prcekrojach (zgładach) analizowanego materiału.