53 (30)

symetrii. Niezerowy moment ciężaru statku względem płaszczyzny sy metrii wywołuje przechył jednostki, który rośnie tak długo, aż linia działania siły wyporu, przemieszczająca się w bok w wyniku zmiany kształtu podwodnej części kadłuba, pokryje się z linią działania ciężaru. Aby wyprostować statek, należy z powrotem przemieścić jego środek ciężkości na płaszczyznę symetrii. Dzieje się to wtedy, gdy na statku wytworzy się moment o tej samej wielkości i przeciwnym znaku, jak moment wywołujący przechył.

Zasada działania systemu pokazana jest poglądowo na rysunku 46.

W skład systemu wyrównywania przechyłów wchodzą: czujniki przechyłu statku, układ przeliczająco-sterujący, instalacja antypr/e-chyłowa i serwomechanizmy obsługi instalacji. System może pracować automaty cznie lub ze sterowaniem ręcznym.

Instalacja systemu składa się z dwóch (niekiedy czterech) zbiorników przy burtowych, pompy (lub pomp) o dużej wydajności i rurociągów o dużych średnicach łączących zbiorniki obu burt. W linie rurociągów wstawione są pompy i szybko działające zawory' lub częściej przepustnice. Zbiorniki do połowy swoich objętości napełnione są wodą morską. Obsługę zaworów (przepustnic) zapewniają serwomechanizmy sterowane sygnałami napływającymi z układu sterującego.

Schemat instalacji wodnej systemu wyrównywania przechyłów pokazany jest na rysunku 47.

Po wystąpieniu przechyłu jednostki czujnik przechyłu wysyła sygnał do układu przeliczająco-sterującego, z którego wychodzą impulsy uruchamiania pomp i nastaw zaworów lub przepustnic. Pompy wymuszają przepływ wody między zbiornikami - woda jest tłoczona do zbiornika leżącego po przeciwnej burcie niż burta, w której stronę przemieścił się środek ciężkości statku. Pracują one do chwili, gdy moment wytworzony w zbiornikach instalacji zrównoważy skutki działania momentu od niesymetrycznego rozkładu ładunków. Po skompensowaniu przechyłu statku zanik sygnału z czujnika przechyłu powoduje wyłączenie pomp i zamknięcie zaworów lub przepustnic.

Systemy wyrównywania przechyłów działają z opóźnieniem kilkudziesięciu sekund (jest to czas potrzebny na przepompowanie wody między zbiornikami), a reagują na przechyły przekraczające pół stopnia.

Rys. 46 Wytwarzanie momentu kompensat yjncyo przez system wyrównywania przechyłów a) budowa systemu, b) kompensacja przechyłu.

I - zbiornik lewej burty. 2 - zbiornik prawej burty. 3 - pompa do dwukierunkowej pracy. 4 - kanał łączący zbiorniki. M_r moment przechylający.

M_k moment kompensujący przechył

75