55 (198)

3.1. SPOIWA DO SPAWANIA I NAPAWANIA 55

i przemiennym we wszystkich pozycjach z wyjątkiem pozycji pionowej od góry do dołu. W stopiwie jest dużo wodoru (do ok. 30 ml/lOOg stopiwa), więc nie powinno się ich stosować do stali o ograniczonej spawalności, niskostopowych, drobnoziarnistych, elementów grubych, narażonych na pękanie kruche, pomimo że właściwości mechaniczne stopiwa są dobre.

Elektrody o otulinie zasadowej (B). Gruba otulina tych elektrod zawiera dużo węglanów wapnia i magnezu oraz fluorytu. Zazwyczaj w procesie spawania nimi stosuje się prąd stały z biegunem dodatnim na elektrodzie, choć niektóre typy nadają się do spawania prądem przemiennym. Spawanie przebiega wolno i nie należy obciążać tych elektrod prądem o dużej gęstości. Elektrody zasadowe mają dwie istotne zalety: praca łamania stopiwa (udamość) i jego odporność na pękanie gorące są lepsze niż w wypadku wszystkich pozostałych rodzajów elektrod. Odporność na gorące pękanie wynika z wysokiej metalurgicznej czystości stopiwa, natomiast mała skłonność do pęknięć zimnych z niskiej zawartości w nim wodoru. Zawartość wodoru, będąca jedną z podstawowych przyczyn pękania zimnego złącza, nie przekracza zwykle 10 ml/100 g stopiwa. Elektrody zasadowe

0    zawartości wodoru mniejszej od 5 ml/100 g stopiwa są nazywane niskowodo-rowymi. Należy pamiętać, że niską zawartość wodoru uzyskuje się tylko po dokładnym wysuszeniu elektrod zasadowych (zwykle w 300+400°C/2 h) lub gdy są dostarczane w opakowaniach hermetycznych po suszeniu przez producenta. Elektrody o otulinie zasadowej są zalecane do spawania stali trudno spawalnych.

Oprócz scharakteryzowanych powyżej elektrod o podstawowych typach otulin (A, B, C, R) wytwarza się elektrody o otulinach mieszanych, a mianowicie: rutylowo-zasadowe (RB), rutylowo-kwaśne (RA) i rutylowo-celuiozowe (RC). Ich właściwości można z pewnym przybliżeniem określić jako pośrednie w stosunku do tworzących je składników.

Elektrody otulone produkuje się o (określonych wg normy PN-EN 759:2000) średnicach rdzenia 1,6 mm, 2,0 mm, 2,5 mm, 3,2 mm, 4,0 mm, 5,0 mm lub 6,0 mm

1    długości (zależnej od średnicy rdzenia) w granicach 200+450 mm. Biorąc pod uwagę stosunek grubości otuliny do średnicy rdzenia, elektrody produkuje się jako cienko otulone (do 15%), średnio otulone (16+40%) i grubo otulone (41+-80%).

Wszystkie elektrody otulone powinny być przechowywane zgodnie z zaleceniami producenta. Nie należy stosować elektrod otulonych (również drutów elektrodowych, prętów, topników itp.), jeżeli one same lub ich opakowania mają ślady uszkodzenia. Może to być np. pęknięcie lub złuszczenia otulin elektrod otulonych, obecność rdzy lub zanieczyszczeń drutów elektrodowych oraz złuszczenia lub uszkodzenie powłoki ochronnej drutów. Materiały dodatkowe oddane do magazynu powinny być przed ponownym użyciem odpowiednio przygotowane zgodnie z zaleceniem producenta.

Aby uniknąć absorpcji wodoru przez ciekły metal należy bezwzględnie przestrzegać warunków przechowywania i suszenia elektrod. Dotyczy to szczególnie elektrod z otuliną zasadową, które nieodpowiednio wysuszone (wyprażone) dają prawie tak samo wysoki poziom wodoru jak elektrody z inną otuliną (patrz p. 4.5). Suszenie należy przeprowadzić zgodnie z zaleceniami producenta. Powszechnie